Grzegorz Kucharczyk na łamach publikacji próbuje zdefiniować, czym w istocie było to państwo, powołując się na mnóstwo źródeł. Punktem wyjścia rozważań badacza są początki Prus, aż po ich kres; we wstępie nakreślono strukturę pracy, zatem wiemy, czego możemy się spodziewać.
Autor dokonał przejrzystej chronologii wydarzeń. W uproszczeniu:
- Żywa opowieść o czasach średniowiecza, o Marchii Brandenburskiej i państwie zakonu krzyżackiego;
- XV- czas panowania dynastii Hohenzollernów w Brandenburgii, tzw. pruskie stulecie, obejmujące sekularyzację państwa krzyżackiego;
- XVI- hołd pruski, przejęcie władzy przez Hohenzollernów w Księstwie Pruskim i wojna trzydziestoletnia;
- XVII- końcówka rządów Fryderyka Wilhelma, Wielkiego Elektora, zerwanie zależności lennej między Ks. Pruskim a Koroną;
- XVIII- wojna z Francją napoleońską;
- XIX- klęska pod Jeną;
- XX- wielka wojna, likwidacja państwa pruskiego (1947 r.).
Profesor wyczerpał temat, dokonał gruntownej analizy zjawisk i procesów zachodzących pod berłem Hohenzollernów. Grzegorz Kucharczyk w sposób drobiazgowy odtwarza przebieg wydarzeń, uwypuklając najważniejsze fakty. Przybliża również czytelnikowi sylwetki najwybitniejszych władców; szczegółowo omówił reperkusje społeczne, gospodarcze i polityczne, które dotknęły Prusy.
Każdy z dwudziestu rozdziałów zawiera kompleksową analizę zjawisk w historii tejże państwowości. Styl narracji ma charakter gawędziarski, nie zaskakuje, jeżeli znamy dorobek naukowca, piszącego ''nie dla siebie, a dla innych''.
Prusy w piśmiennictwie XIX-wiecznym
Ernest Lavisse, uczony francuski przełomu XIX i XX wieku w 1891 roku zanotował:
Matka natura stworzyła wiele państw i przygotowała kolebki dla nowych narodów. Dla Prus nie zrobiła nic. Nie ma narodu pruskiego, obszaru geograficznego zwanego Prusami. Niemcy są dzieckiem natury, ale Prusy były stworzone przez człowieka.
Wcześniej jednak, bo w 1849 roku Juan Donoso Cortes, poseł Królestwa Hiszpanii na berlińskim dworze, zauważył:
Prusy są cudem w historii narodów, a ród ich władców jest cudem w historii Domów panujących. Wszystkie narody, wszystkie rodziny [panujące] dochodziły do wielkości jasno wytyczoną drogą. Tylko Prusy oraz ich władcy szli do niej wszystkimi ścieżkami- poprzez traktaty, podboje, wojny, nabytki, a choćby poprzez klęski [...]. Aby wznieść się na poziom, na którym ich w tej chwili widzimy, z równym powodzeniem wspierali się na absolutyzmie, jak i w tej chwili na rewolucji.Lord Acton rzecz ujmował następująco:
Państwo pruskie zostało stworzone sztuką jego władców. Nie zostało ukształtowane na naturalnej czy narodowej podstawie. Jednolitość jego historii, podobnie jak przyczyna jego wzrostu, leży w jego polityce.podsumowując:
Płynny, Plastyczny język sprawia, iż otrzymujemy świetną publikację porządkującą wiedzę o Prusach, okraszoną licznymi przypisami i obszerną bibliografią.
Facebook
