Sofia Coppola to jedna z najbardziej rozpoznawalnych reżyserek. Jej filmy traktują często o dorastaniu i kobiecości, ale nie tylko. Niżej piszę o jej biografii, charakterystycznym stylu i moim ulubionym jej filmie.
Najważniejsze informacje biograficzne Sofii Coppoli
Sofia Carmina Coppola przyszła na świat 14 maja 1971 r. w Stanach Zjednoczonych, konkretniej – Nowym Jorku. Urodziła się już w rodzinie z filmowymi tradycjami, gdyż jej ojciec reżyserował Ojca Chrzestnego i Czas Apokalipsy. W dzieciństwie oglądała z nim dużo filmów, a później jako twórczyni dostała od niego wiele rad i wsparcia. Mniej ludzi wie natomiast, iż jest też kuzynką Nicolasa Cage’a.
Wystąpiła w dwudziestu kilku produkcjach. Pierwszy raz pojawiła się na srebrnym ekranie przez występ w Godfatherze właśnie, jako niemowlę. Niemniej grała raczej role -drugo i trzecioplanowe, a jej powołaniem była zdecydowanie reżyseria. Zaczynała od nagrywania teledysków lub króciutkich etiud, a jej pierwszym poważnym obrazem były Przekleństwa niewinności (1999), będące adaptacją książki o tym samym tytule.
W 1992 r. poznała Spike’a Jonze’a, z którym była w związku małżeńskim do 2003 r., kiedy zdecydowali się na rozwód. W 2011 r. wzięła ślub z muzykiem Thomasem Marsem, z którym jest do dziś. Mają razem dwójkę córek, Romę i Cosinę.
Magia filmów amerykańskiej twórczyni
W zdominowanej przez mężczyzn kinematografii, jej filmy często traktują o płci żeńskiej właśnie – dziewczynkach i kobietach, ale głównie nastolatkach. Dotykają często tematów miłości, intymności i dorastania. Przygląda się także powszechnemu czy to dziś (Bling Ring), czy kiedyś (Maria Antonina) stylowi życia skupionemu na gromadzeniu dóbr i obsesji konsumpcji.
Przykłada dużą uwagę do kostiumografii i scenografii, dbając o małe detale. Stara się, by tworzone przez nią światy zawsze przykuwały uwagę. Udaje się im to dzięki luksusowemu wystrojowi, sennemu nastrojowi i wszechobecnym, delikatnym pięknie. Jak sama mówi, od zawsze kocha modę i fotografię.
Dbałość o szczegóły przejawia się u Sofii Coppoli także w wyborze ubrań, które noszą jej bohaterki i bohaterowie. Tu akurat kadr z filmu Maria Antonina. Źródło: m.imdb.com/title/tt0422720/?ref_=mv_descLubi odwoływać się do filmu Do utraty tchu (Breathless), stworzonego przez pioniera francuskiej nowej fali, Jeana Luca Godarda. W filmach traktujących o nastolatkach najbardziej ceni utwory Jane Campion (znana z Fortepianu lub Psich pazurów) czy Johna Hughesa (Klub winowajców). Zaznacza jednak, iż pewne elementy w utworach tego drugiego bywają problematyczne, jak na dzisiejsze czasy.
Do jej ulubionych książek należy m.in Anna Karenina Lwa Tołstoja, W niewoli uczuć Williama Somerset Maughama czy I’m Glad My Mom Died (Cieszę się, iż moja mama zmarła) Jennette McCurdy. Przyznaje, iż ma także słabość do tragicznych historii miłosnych.
Jej najpopularniejsze produkcje to Przekleństwa niewinności (1999), Między słowami (2003), Maria Antonina (2006), Na pokuszenie (2017) oraz Priscilla (2023).
Osobista polecajka – Virgin Suicides (Przekleństwa niewinności)
Przyznam, iż niestety nie zobaczyłem jeszcze wszystkich filmów tej reżyserki. Mówię „niestety”, bo te kilka, które miałem okazję zobaczyć, wywarły na mnie spore wrażenie. Najbardziej zapadły mi w pamięć chyba Przekleństwa niewinności. To świetne dzieło, które może stanowić niezły wstęp do zapoznania się z pozostałymi utworami Sofii.
Kadr z filmu Przekleństwa niewinności (1999). Wiele w nim melancholii, takiej jak ta, bijąca z tego zdjęcia. W ujęciu ponownie Kirsten Dunst, z którą reżyserka lubi współpracować. Źródło: baramhouse.com/review/film-review/nick-sansone/the-virgin-suicidesTa adaptacja filmowa opowiada o rodzeństwie nastoletnich sióstr, zamieszkujących amerykańskie przedmieścia. Przez ich relacje z innymi, opowiada o ich problemach psychicznym i cierpieniu, złączonym nierozerwalnie z dorastaniem. Jak to mówi jedna z bohaterek do lekarza, w ikonicznym już tekście:
Obviously, Doctor, you’ve never been a 13-year-old girl.
Tak, jest to film przede wszystkim o byciu dziewczyną, trudach dzieciństwa i adolescencji. W lekki sposób próbuje opowiedzieć o ciężarze istniejącym w dziewczęcym świecie, chociaż nigdy nie mówi za wiele. Sami widzowie też postrzegają bohaterki przede wszystkim przez opowiastki sąsiadek lub szkła lornetek chłopców, z którymi dziewczyny nawiązują lub próbują nawiązać relację.
Sofia opowiada o oddaleniu i robi to poetycko, a może chwilami choćby za bardzo, nieco romantyzując ból w tym okresie życia. O ile mógłbym się także przyczepić może jeszcze do finału, który wydał mi się być niepasującym do reszty dzieła, tak całość jest niesamowita. To historia tragiczna, ale też piękna i skłaniająca do refleksji.
Podsumowanie. Ostatni film Coppoli
Polecam samemu sprawdzić filmy amerykańskiej artystki. To ciekawe, pięknie nakręcone opowieści, które na pewno wyróżniają się na tle innych reżyserów i reżyserek. Ostatnim filmem Coppoli była Priscilla, opowiadająca o żonie Elvisa Presleya. Wyszedł w 2023 r., więc być może niedługo dowiemy się coś o tym kiedy miałaby pojawić się jakaś kolejna, nowa premiera.
Źródła:
- Sofia Coppola (w rozmowie z L. Hirschberg), The Best Advice Sofia Coppola Received from Dad Francis Ford Coppola: “Don’t Wait For Permission”, W Magazine, 2016, youtube.com/embed/c8D2XpM3OZ0, [dostęp: 15.05.2025]
- Sofia Coppola (w rozmowie z L. Hirschberg), Sofia Coppola Shares Her Rich Film Archival, W Magazine, 2023, youtube.com/embed/u6p_PuXq9hE, [dostęp: 15.05.25]
- Sofia Coppola, Sofia Coppola answers questions from Jacob Elordi, Hunter Schafer, Maya Hawke and many more, i-D, 2023, youtube.com/embed/7DQb-1polWc, [dostęp: 15.05.2025]
- Carly Mattox, Sofia Coppola’s “bedroom aesthetic” explained, Little White Lies, 2024, youtube.com/embed/-Ob3cqZMeFg, [dostęp: 15.05.25]
- Onet FILM, Spike Jonze i Sofia Coppola rozwodzą się, 2003, kultura.onet.pl/film/wiadomosci/spike-jonze-i-sofia-coppola-rozwodza-sie/t8sd778, [dostęp: 15.05.25]
- IMDb, Sofia Coppola, imdb.com/name/nm0001068/?ref_=nmbio_ov_bk, [dostęp: 15.05.2025]
