„Rytuały” i „Blackout” w Rondzie Sztuki

Rytuały

„Żaden gatunek nie jest przywiązany do rytuałów aż tak jak Homo sapiens. Archeolodzy często uznają, iż właśnie rytuały należą do kluczowych życia nowoczesnych ludzi, i wiążą się je z umiejętnościami myślenia symbolicznego. Najwyraźniej nikt nie dorównuje nam zdolnością przekazywania złożonych myśli i koncepcji, które mogą nie tylko tego, co tu i teraz, ale też tego, co dzieje się w innym czasie i w innym miejscu – a choćby wyobraźni. Tworzymy w tym celu działa sztuki, snujemy opowieści, przekazujemy sobie mity i praktykujemy rytuały. Wiele teorii dotyczących rozwoju zdolności poznawczych zakłada, iż inteligencja ewoluowała równolegle z rytuałami”[ref]Dimitris Xygalatas Rytuały. Pozornie bezsensowne działania, które nadają życiu sens, Poznań 2023[/ref].

Artystki i artyści zaproszeni na wystawę tropią rytuały w codzienności i popkulturze. Ekspozycja bada fenomen rytuału jako zjawiska uniwersalnego, przekraczającego granice kultur, epok i indywidualnych doświadczeń. Wyłapywana jest powtarzalność gestów i motywów, Rytuały porządkują świat – wyznaczają granice między sacrum a profanum, czystym a nieczystym, adekwatnym a niewłaściwym. Zacierana jest granica między światem wirtualnym, a analogowym, a wszystko to wykreowane jest w autorskich wizualnych światach, w których abstrakcyjne formy przeplatają się z figuratywnością.

Wystawa Rytuały to nie tylko antropologiczna analiza, ale także zaproszenie do osobistej refleksji nad praktykami, które – często niepostrzeżenie – kształtują nasze codzienne życie. W świecie, który coraz częściej kwestionuje tradycyjne formy obrzędowości, ekspozycja stawia pytanie o miejsce rytuału w nowoczesności – czy potrzebujemy rytuałów dziś, a jeżeli tak, to w jakiej formie?

„Rytuały”, widok wystawy, fot. Tomasz Bohm

„Rytuały”, widok wystawy, fot. Tomasz Bohm

„Rytuały”, widok wystawy, fot. Tomasz Bohm

„Rytuały”, widok wystawy, fot. Tomasz Bohm

„Rytuały”, widok wystawy, fot. Tomasz Bohm

„Rytuały”, widok wystawy, fot. Tomasz Bohm

Paweł Sobczak, Blackout

Czy można wymazać swoją przeszłość? Jak wygląda proces odzyskiwania z podświadomości wspomnień i powidoków z odległych czasów? Czy każdy z nas posiada swoje mroczne oblicze? Czy jasna strona naszej osobowości jest zawsze niewinna i etycznie neutralna?

Paweł Sobczak w swojej najnowszej solowej wystawie nie stara się odpowiadać na te pytania, ale prowadzi refleksję na ich temat poprzez malarstwo i obiekty.

Sobczak analizuje proces zanikania i sublimacji materii poprzez nakładające się na siebie plany, przenikanie wizji oraz grę z przyzwyczajeniami odbiorcy. Ulotność w jego pracach zyskuje konkretny ciężar. Każdy detal posiada symboliczne znaczenie. Artysta swobodnie operuje kodami kulturowymi i cytatami z historii sztuki. Wszystko to jednak zakotwiczone jest we współczesnym rejestrze. Realizm Sobczaka zostaje poddany konceptualnej wolcie. Niektóre elementy są celowo zatarte lub rozmyte, co wprowadza subtelny niepokój. Obrazy zachęcają do eksploracji zgodnie z indywidualnym wzorcem interpretacyjnym z całym bagażem doświadczeń i pamięci widza.

Paweł Sobczak, „Blackout”, fot. Tomasz Bohm

Paweł Sobczak, „Blackout”, fot. Tomasz Bohm

Paweł Sobczak, „Blackout”, fot. Tomasz Bohm

Blackout opowiada o napięciu, które tworzą nasze pragnienia w odwiecznej walce pomiędzy kulturą a naturą. Ciemna strona podświadomości rozjaśniana jest poprzez nadzieję życia i dążenie do oczyszczenia. Alchemia przenika się z motywami queerowymi, ale poprzez naturalną skłonność do pokazywania sacrum codzienności język Sobczaka nabiera uniwersalności. Ma jednak w sobie pierwiastek tożsamościowy związany ze Śląskiem i całym dziedzictwem tego regionu. Jest to jednak nowoczesna forma interpretacji motywów, które, wpisane w kontekst kosmopolityczny, zyskują nową moc.

Paweł Sobczak, „Blackout”, fot. Tomasz Bohm

Paweł Sobczak, „Blackout”, fot. Tomasz Bohm