[Recenzja] The 180 Gs - "Trout Mask Replica Replica" (2024)

Czy jeden z najbardziej zwariowanych albumów w historii fonografii może być jeszcze bardziej szalony? Jak najbardziej, pod warunkiem, iż znajdzie się ktoś z oryginalnym, odpowiednio dziwnym pomysłem oraz możliwościami jego zrealizowania. W tym przypadku tym kimś jest David Minnick i prowadzona przez niego grupa The 180 Gs, specjalizująca się w przerabianiu cudzych dokonań na wersje a capella. Do tej pory wokaliści wydali już płytę z przeróbkami grupy Negativeland, a także swoje interpretacje "Sing to God" Cardiacs i "Commercial Album" The Residents. Tym razem zawiesili poprzeczkę jeszcze wyżej, biorąc na warsztat "Trout Mask Replica" Captaina Beefhearta i jego magicznego zespołu.

O tym, jak bardzo szalone było to przedsięwzięcie, świadczyć może fakt, iż oryginał powstał w ciągu kilku miesięcy - z czego praca w profesjonalnym studiu zajęła ponoć tylko sześć godzin - a nad jego reinterpretacją The 180 Gs pracowali przez pięć lat. I to pomimo tego, a adekwatnie przez to, iż starano się jak najwierniej odwzorować wszystkie oryginalne partie. Muzycy nie korzystali ze wsparcia narzędzi opartych na AI, które pozwoliłyby odseparować od siebie wszystkie instrumenty i wokale z oryginalnych wersjach. W 2018 roku, gdy zaczynali prace, nie były one powszechnie dostępne, a gdy już korzystanie z nich stało się możliwe - nie zrobiono tego, żeby zachować spójność całego projektu.

Tworzenie "Trout Mask Replica Replica" było zatem żmudną pracą. Wokaliści starannie słuchali i analizowali każdą z 28 kompozycji, śledząc przebieg poszczególnych partii instrumentalnych, a następnie transponowali je na wokalne ścieżki. Nierzadko pracowano w ten sposób nad krótkimi, kilkusekundowymi fragmentami. Z niezwykłą precyzją zachowano tu wszystkie niuanse pierwowzoru, wszystkie te celowe lub niezamierzone zmiany tempa oraz gubienie synchronizacji pomiędzy poszczególnymi partiami. A przecież na "Trout Mask Replica" dzieje się tak nieustannie.

W zasadzie nie jest to więc żadna parafraza czy przeróbka dzieła Beefhearta, a jego replika. A jednocześnie jest to też zupełnie nowe doświadczenie. "Trout Mask Replica" w wersji a capella wydaje się jeszcze bardziej zwariowanym albumem. Te nakładające się na siebie w jakby losowy sposób wokale są przeważnie naprawdę przytłaczające. Słuchanie tego wydawnictwa jest jak jednoczesne odpalenie kilku stacji informacyjnych - prawdopodobnie przypadkiem oddano tu zamęt współczesnego świata, nadmiaru wszelkiego rodzaju newsów i zdarzeń. Z rzadka zdarzają się jednak bardziej przystępne momenty, jak "The Dust Blows Forward 'n the Dust Blows Back" i "Orange Claw Hammer" - które już w oryginałach były śpiewane a capella, ale tu straciły swoją surowość na rzecz kunsztownych wielogłosów - czy "Ella Guru", gdzie jeszcze lepiej udało się wydobyć przebojowy potencjał.

Można pewnie dywagować nad sensem tego szalonego przedsięwzięcia, skoro to w zasadzie tylko wierne przeniesienie albumu sprzed półwiecza na inne instrumentarium. A jednak zastąpienie gitar, bębnów i dęciaków wyłącznie głosem znacząco zmienia charakter tego materiału, przeważnie czyniąc go jeszcze dziwniejszym, bardziej przytłaczającym, choć czasem nadając większej przystępności. "Trout Mask Replica Replica" to niewątpliwie interesujące doświadczenie. The 180 Gs robią tu z doo-wopem - muzyką raczej nie kojarzoną z awangardowymi eksperymentami - dokładnie to samo, co Captain Beefheart na oryginale zrobił z bluesem.