Pukają do drzwi i sprawdzają czy zapłaciłeś. Tych godzin i kar należy się bać [20.07.2025]

Polacy od lat słyszą plotki o masowych kontrolach abonamentu RTV. Prawda jest mniej dramatyczna, ale wciąż niepokojąca. Kilkudziesięciu kontrolerów w całym kraju systematycznie sprawdza, czy Polacy płacą za swoje telewizory i radia. Wystarczy jeden błąd, by zapłacić karę choćby kilka tysięcy złotych.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Ogłoszenie rekrutacyjne opublikowane przez Pocztę Polską uchyla rąbka tajemnicy na temat kontroli abonamentu RTV. Z dokumentu wynika, iż kontrolerzy prowadzą swoje działania w godzinach od 7:00 do 15:00 w dni robocze. To oznacza, iż właśnie wtedy mieszkańcy mogą spodziewać się niespodziewanej wizyty, która może kosztować ich choćby kilka tysięcy złotych.

Dla większości Polaków pracujących w standardowych godzinach biurowych ta informacja może być istotna. Kontrole mogą nastąpić głównie rano przed wyjściem do pracy, w trakcie przerwy obiadowej lub tuż po powrocie do domu, gdy kontrolerzy kończą swoją zmianę. Weekendy i godziny wieczorne to okresy względnego spokoju, choć nie można wykluczyć wyjątkowych sytuacji.

Firmy w pierwszej linii ognia

Poczta Polska nie ukrywa, iż kontrole prywatnych domów nie są jej priorytetem. Głównym celem działań kontrolnych są przedsiębiorstwa i instytucje publiczne. Ta strategia ma swoje ekonomiczne uzasadnienie – jeden większy zakład czy urząd może posiadać dziesiątki odbiorników, co oznacza znacznie wyższe potencjalne wpływy niż sprawdzanie pojedynczych gospodarstw domowych.

Większość kontroli prowadzona jest w przedsiębiorstwach, podczas gdy gospodarstwa domowe są kontrolowane sporadycznie. Poczta Polska informuje, iż liczba kontroli w domach stanowi jedynie niewielki odsetek wszystkich działań – wynika z oficjalnych komunikatów instytucji. Przedsiębiorcy mają także ograniczone możliwości odmowy wpuszczenia kontrolerów w godzinach pracy, co znacznie ułatwia przeprowadzenie sprawdzenia.

Kontrole w firmach często przynoszą spektakularne efekty. Duże przedsiębiorstwa mogą mieć dziesiątki niezarejestrowanych odbiorników w różnych działach, a kary za każdy z nich sumują się do imponujących kwot. Dodatkowo firmy rzadko korzystają ze zwolnień, które dostępne są dla osób prywatnych.

Dramatyczne statystyki systemu

Dane za 2024 rok pokazują skalę problemu z abonamentem RTV. Poczta Polska wysłała ponad 118 tysięcy wezwań do zapłaty, z czego tylko 32 tysiące dłużników uregulowało zaległości. Pozostałe 21 tysięcy tytułów egzekucyjnych zostało przekazanych do urzędów skarbowych, które mogą zastosować drastyczne środki przymusu.

System abonamentowy znajduje się w głębokim kryzysie. Choć zarejestrowane odbiorniki znajdują się w około 4,5 miliona gospodarstw domowych, regularnie opłat dokonuje zaledwie 700 tysięcy z nich. To oznacza, iż tylko około 15 procent zarejestrowanych abonentów rzeczywiście płaci. Jednocześnie 96 procent polskich gospodarstw domowych posiada telewizory, ale tylko połowa z nich jest zarejestrowana.

Te dramatyczne statystyki pokazują, jak nieskuteczny jest obecny system. Koszty jego administrowania mogą już przewyższać wpływy, a ściągalność opłat systematycznie maleje. Poczta Polska próbuje ratować sytuację intensyfikując kontrole i egzekucje, ale efekty są wciąż niezadowalające.

Kary, które mogą zrujnować budżet

Konsekwencje finansowe wykrycia niezarejestrowanego odbiornika mogą być bardzo dotkliwe. jeżeli kontroler stwierdzi posiadanie niezarejestrowanego urządzenia, właściciel musi zapłacić karę administracyjną wynoszącą 30-krotność miesięcznej opłaty abonamentowej. W 2025 roku oznacza to 261 złotych za radioodbiornik i 819 złotych za telewizor.

Do kary dochodzą jednak znacznie wyższe koszty. Poczta Polska może dochodzić zaległych opłat abonamentowych za okres do 5 lat wstecz. Oznacza to, iż właściciel telewizora może zostać obciążony zaległościami wynoszącymi około 1640 złotych (5 lat × 327,60 zł), plus kara 819 złotych, plus odsetki za zwłokę i koszty postępowania egzekucyjnego.

Łączne koszty mogą łatwo przekroczyć 3000 złotych, które Urząd Skarbowy może ściągnąć bezpośrednio z wynagrodzenia, emerytury lub konta bankowego. To znacznie więcej niż wyniósłby koszt regularnego płacenia abonamentu przez pięć lat. W przypadku firm posiadających wiele odbiorników kwoty mogą sięgać dziesiątek tysięcy złotych.

Jak wygląda kontrola w praktyce

Kontrolę może przeprowadzić wyłącznie upoważniony pracownik Centrum Obsługi Finansowej Poczty Polskiej. Żaden listonosz nie ma takich uprawnień. Kontroler musi okazać trzy dokumenty: upoważnienie do kontroli, legitymację służbową i na żądanie dowód osobisty. Wzór legitymacji kontrolera jest dostępny na stronie internetowej Poczty Polskiej.

Podczas kontroli kontroler musi udowodnić cztery rzeczy: obecność urządzenia, jego zdolność do natychmiastowego odbioru programu, fakt rejestracji (lub jej brak) oraz okres używania w kontekście 14-dniowego terminu na rejestrację. Właściciel mieszkania nie ma obowiązku wpuścić kontrolera do domu, ale odmowa współpracy może skutkować dalszymi krokami administracyjnymi.

Poczta Polska zaznacza, iż kontrolerów jest „nie więcej niż kilkudziesięciu”, a ich działania obejmują cały kraj. Każdy kontroler ma przypisany określony teren i prowadzi systematyczne sprawdzenia na podstawie różnych przesłanek. Mogą to być wezwania do zapłaty, na które dana osoba nie zareagowała, informacje od operatorów telewizji kablowej, administratorów budynków czy analizy publicznie dostępnych rejestrów.

Aktualne stawki i możliwości oszczędzania

Opłaty abonamentowe w 2025 roku wynoszą 8,70 złotych miesięcznie za radioodbiornik i 27,30 złotych za odbiornik telewizyjny lub telewizyjny i radiofoniczny. Roczny koszt to odpowiednio 104,40 złotych i 327,60 złotych. Stawki pozostały na tym samym poziomie co w latach 2023-2024.

Użytkownicy odbiorników, którzy do 25 stycznia 2025 roku opłacą abonament za cały rok z góry, otrzymają 10-procentową zniżkę. Oznacza to roczny koszt 94 złote za radio i 294 złote za telewizor. Dla wielu to atrakcyjna opcja pozwalająca zaoszczędzić około 30 złotych i uniknąć konieczności pamiętania o miesięcznych płatnościach.

Abonament RTV należy wpłacać na indywidualne konto bankowe. W przypadku jego nieznajomości, można go ustalić w każdej placówce pocztowej oraz telefonicznie pod numerem 43 842 06 06 (w dni robocze w godzinach 8:00-20:00). Informacji można też szukać na stronie internetowej rtv.poczta-polska.pl.

Kto może zapomnieć o abonamencie

Nie wszyscy muszą płacić abonament RTV. Automatyczne zwolnienie przysługuje osobom po 75. roku życia – system działa bez składania wniosków. Wystarczy, iż odbiornik był wcześniej zarejestrowany, a Poczta Polska sama anuluje obowiązek płatności od pierwszego dnia miesiąca następującego po osiągnięciu tego wieku.

Młodsi emeryci mogą uzyskać zwolnienie, jeżeli ich świadczenie nie przekracza 4090,86 złotych brutto miesięcznie. To próg, który został znacząco podniesiony w ostatnim czasie i obejmuje teraz znacznie więcej osób. Zwolnienie dotyczy także osób z pierwszą grupą inwalidzką, niewidomych, niesłyszących, kombatantów i bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy.

Pełna lista osób uprawnionych do zwolnienia znajduje się na stronie internetowej Poczty Polskiej. Osoby uprawnione muszą złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie pocztowym wraz z dokumentami potwierdzającymi uprawnienia. Zwolnienie obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po złożeniu wniosku.

Poszukiwani kontrolerzy

Ogłoszenie rekrutacyjne na stanowisko kontrolera abonamentu RTV zdradza wymagania stawiane kandydatom. Poszukiwani są ludzie z wykształceniem co najmniej średnim, prawem jazdy kategorii B i własnym samochodem. Potrzebne są także umiejętności obsługi komputera i pakietu MS Office.

Kandydaci muszą wykazać się komunikatywnością, odpornością na stres i umiejętnością organizacji pracy. Praca kontrolera oznacza częste wyjazdy, kontakt z nieraz niezbyt przyjaznymi ludźmi i konieczność radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Doświadczenie na podobnym stanowisku jest dodatkowym atutem.

W niektórych ogłoszeniach Poczta Polska zachęcała także obywateli Ukrainy do aplikowania. Nie podano informacji o wysokości wynagrodzenia, ale praca w godzinach 7:00-15:00 przez pięć dni w tygodniu sugeruje etat na pełen wymiar. Trudności ze znalezieniem chętnych do tej pracy wynikają prawdopodobnie z jej specyfiki i konieczności częstego podróżowania.

Planowane zmiany w systemie

Rząd planuje całkowitą likwidację obecnego systemu abonamentowego do 2026 roku. Rozważane są dwa scenariusze: całkowite zniesienie opłat lub wprowadzenie nowej opłaty audiowizualnej pobieranej automatycznie wraz z podatkiem dochodowym. Nowy system byłby znacznie prostszy i skuteczniejszy.

Planowana opłata wynosiłaby około 9 złotych miesięcznie i byłaby pobierana od wszystkich podatników w określonym wieku. Eliminowałoby to konieczność rejestracji odbiorników, kontroli i egzekucji, znacznie zwiększając jednocześnie wpływy. System byłby podobny do rozwiązań funkcjonujących w innych krajach europejskich.

Do czasu wprowadzenia zmian obecny system będzie funkcjonował w niezmienionej formie. Kontrolerzy przez cały czas będą pracować od 7:00 do 15:00, sprawdzając głównie firmy, ale także wybrane gospodarstwa domowe. Osoby posiadające niezarejestrowane odbiorniki przez cały czas ryzykują wysokimi karami i zaległościami.

Jak unikać problemów

Najlepszym sposobem na uniknięcie problemów z abonamentem RTV jest jego regularne płacenie lub skorzystanie ze zwolnienia, jeżeli się do niego kwalifikujemy. Rejestracja odbiornika musi nastąpić w ciągu 14 dni od wejścia w jego posiadanie, niezależnie od tego, czy urządzenie jest nowe czy używane.

Osoby, które nie chcą płacić abonamentu, mogą spróbować wyrejestrować odbiornik, jeżeli np. wyjeżdżają za granicę lub sprzedają mieszkanie. Wymaga to jednak dopełnienia odpowiednich formalności i rzeczywistego zaprzestania korzystania z urządzenia. Dalsze używanie wyrejestrowanego odbiornika jest nielegalne i może skutkować surową karą.

Warto też pamiętać, iż posiadanie radia w samochodzie wiąże się z obowiązkiem płacenia abonamentu. Wielu kierowców nie zdaje sobie z tego sprawy, co może prowadzić do niemiłych niespodzianek podczas kontroli. Oglądanie telewizji na laptopie lub telefonie także może podlegać obowiązkowi abonamentowemu, choć interpretacja tego przepisu nie jest jednoznaczna.