Mocna, głęboka, ciężka i poruszająca, bazująca na pierwotnych instynktach – to opinie widzów wyrażane tuż po sobotniej (29 listopada) prapremierze sztuki „Potok. Ćwiczenia ze wspólnoty”. Specjalnie dla Teatru imienia Stefana Żeromskiego przygotował ją znany duet twórczy: Jolanta Janiczak – autorka tekstu i reżyser Wiktor Rubin.
Inspiracją do stworzenia spektaklu była przedwojenna notatka z prasy, w której opisano bulwersujące zdarzenia ze wsi Potok niedaleko Opatowa, miejsca gdzie po wojnie zbudowano cementownię Ożarów. Miejscowi chłopi sprofanowali zwłoki nieślubnego dziecka jednej z mieszkanek, wierząc w zabobon o niewidzialności.
Kielecka premiera wpisała się w obchodzoną w tych dniach kampanię „Biała wstążka” skierowaną przeciw przemocy. Jak wyjaśniała autorka tekstu Jolanta Janiczak, pytanie które zadają twórcy spektaklu dotyczy przede wszystkim pojmowania wspólnoty w kontekście stosowania przemocy wobec osób niepasujących do wyznawanych powszechnie w jakimś kręgu norm. Autorkę interesują również problemy dziedziczenia rodzinnych traum i wychowywania się w środowisku pozbawionym elementarnej bliskości i miłości.
26.11.2025 Kielce. Teatr im. Stefana Żeromskiego. Próba spektaklu „Potok. Ćwiczenia ze wspólnoty” / Fot. Jarosław Kubalski – Radio KielceWidzowie kieleckiej premiery tuż po spektaklu zwracali uwagę na bardzo silne połączenie naturalizmu i pierwotności z bardzo szerokim kontekstem symbolicznym i archetypicznym w przedstawieniu.
– Mroczna tematyka zyskała niezwykły artystyczny kształt – uważa dr Daria Dyktyńska, dyrektor Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach dodając, iż istota przemocy jest ta sama, mimo historycznych różnic.
Także Świętokrzyski Wojewódzki Konserwator Zabytków dr Krzysztof Myśliński w umiejętności połączenia na scenie artystycznej wizji z pierwotnymi ludzkimi instynktami widzi niezwykłą wartość przedstawienia. Według niego, ważna jest też autentyczna historia, która stała się kanwą sztuki Jolanty Janiczak, czyli historia przemilczana, wypierana, szukająca dopiero swoich badaczy.
„Potok. Ćwiczenia ze wspólnoty” to pierwsza premiera sezonu artystycznego, w którym kielecki teatr funkcjonuje bez osoby dyrektora. Wyłoniony wiosną tego roku w konkursie Jacek Jabrzyk cały czas nie jest powoływany na stanowisko przez zarząd województwa świętokrzyskiego. Jacek Jabrzyk był jednym z widzów wczorajszej premiery.
Kolejna premiera w kieleckim teatrze dramatycznym planowana jest na luty przyszłego roku.
