Polskie filmy w NYC

W dniach 27-31 maja odbył się Festiwal Filmów Polskich w Nowym Jorku. Była to jubileuszowa, 20. edycja, która prawie w całości została poświęcona twórczości Andrzeja Wajdy.

Amerykański reżyser Martin Scorsese (w środku) został nagrodzony złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Na zdj. m.in. z chargé d’affaires ambasady RP w Waszyngtonie Bogdanem Klichem (z lewej) i konsulem generalnym RP w Nowym Jorku Mateuszem Sakowiczem (z prawej). Fot. Ambasada RP w Waszyngtonie

Hołd dla Wajdy

W tym roku mija 25 lat od przyznania Andrzejowi Wajdzie honorowego Oscara za całokształt twórczości. Wyróżnienie to było potwierdzeniem statusu legendarnego polskiego reżysera jako jednego z najważniejszych twórców w historii światowego kina. W trakcie pięciu festiwalowych dni publiczność miała okazję zobaczyć sześć filmów wyreżyserowanych przez Andrzeja Wajdę. Były to (w kolejności ich powstania): „Kanał”, „Popiół i diament”, „Wszystko na sprzedaż”, „Ziemia obiecana”, „Człowiek z żelaza” oraz „Katyń”. Po projekcji filmu „Kanał” odbył się panel dyskusyjny na temat spuścizny Andrzeja Wajdy z udziałem prof. Annette Insdorf (Columbia University) i dr Rafała Syski (Uniwersytet Jagielloński / Wajda Film Centre). Prawie wszystkie projekcje w ramach wydarzenia odbyły się w Scandinavia House na Manhattanie.

Medal dla Scorsese

Jednym z najważniejszych momentów Festiwalu była gala otwarcia z udziałem gościa specjalnego imprezy – reżysera Martina Scorsese, która odbyła się we wtorek, 28 maja, w Directors Guild of America Theater na Manhattanie. Amerykański reżyser, znany miłośnik twórczości Andrzeja Wajdy, odebrał medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, który wręczył mu Bogdan Klich, chargé d’affaires Ambasady RP w Waszyngtonie.

Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadawany jest osobom szczególnie wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. Martin Scorsese od lat propaguje twórczość Andrzeja Wajdy w amerykańskim środowisku filmowym. Jest twórcą między innymi projektu „Masterpieces of Polish Cinema” („Arcydzieła polskiego kina”), serii pokazów filmowych dla widzów w Stanach i Kanadzie, prezentujących obrazy największych polskich reżyserów takich jak: Andrzej Wajda, Andrzej Munk, Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Zanussi, Wojciech Jerzy Has.

Hanna Hartowicz, organizatorka świętującego 20-lecie festiwalu. Fot. M. Żurawicz

W trakcie wieczoru Martin Scorsese, przy zapełnionej do ostatniego miejsca sali, wygłosił również wprowadzenie do filmu „Popiół i diament”. Amerykański reżyser od lat uznaje to dzieło Andrzeja Wajdy za jeden ze swoich ulubionych filmów i prawdziwą życiową inspirację. W swoim przemówieniu Martin Scorsese podzielił się refleksjami na temat twórczości Wajdy i wpływowi, jaki filmy polskiego reżysera wywarły na jego własną pracę i światową kinematografię. Co ciekawe, Scorsese i Wajda spotkali się w 2011 roku. Polski reżyser wręczył wówczas nowojorczykowi oryginalny storyboard z ostatniej sceny „Popiołu i diamentu”.

Jednym z gości festiwalu była aktorka Małgorzata Potocka (z prawej). Fot. NYPFF – FB

Seanse i spotkania

Oprócz przeglądu filmów Andrzeja Wajdy uczestnicy festiwalu mieli również okazję, aby zapoznać się z nowymi polskimi filmami fabularnymi i dokumentalnych. Odbyły się pokazy takich obrazów jak: „Pod wulkanem” (2024) – reż. Damian Kocur, „Las” (2024) – reż. Lidia Duda, „Dziewczyna z igłą” (2024) – reż. Magnus von Horn oraz „Kulej. Dwie strony medalu” (2024) – reż. Xawery Żuławski.

Pokazano także dokument „The True Story of Tamara de Lempicka & The Art of Survival” w reżyserii Julie Colleen Rubio. Film opowiada historię słynnej polskiej malarki stylu art deco Tamary Łempickiej. Gościem specjalnym festiwalu była również aktorka i reżyserka Małgorzata Potocka, która spotkała się z widzami po projekcji filmu „Wszystko jest na sprzedaż”. Potocka zagrała w tej produkcji jedną z głównych ról.

20 lat historii

Festiwal Filmów Polskich w Nowym Jorku (New York Polish Film Festival, skr. NYPFF) to doroczny festiwal filmowy organizowany w Nowym Jorku od 2005 roku, którego założeniem jest prezentacja osiągnięć kinematografii polskiej oraz umożliwienie nowojorskiej widowni kontaktu z polskim kinem. Twórcą festiwalu jest Hanna Hartowicz, absolwentka Łódzkiej Szkoły Filmowej, która współpracowała z tak znakomitymi reżyserami jak Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi czy Jerzy Hoffman. Była również drugim reżyserem filmu „Przesłuchanie” w reżyserii Ryszarda Bugajskiego.

W trakcie 20 lat istnienia festiwalu odbyły się projekcje ponad 300 filmów, wiele z nich z udziałem zaproszonych aktorów i twórców filmowych z Polski. Na festiwalu gościli między innymi: Janusz Morgenstern, Wojciech Smarzowski, Agnieszka Holland, czy Joanna Kos-Krauze. Oprawę wizualną festiwalu tworzyli tak znani artyści jak: Rafał Olbiński, Andrzej Pągowski, Rosław Szaybo, Stanisław Młodożeniec czy Ryszard Horowitz.

M.Ż.
Fot. Marcin Żurawicz