Polonia melbourneńska w hołdzie Powstańcom Warszawskim

portalpolonii.com.au 8 miesięcy temu

Tegoroczne obchody 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego łączą Polaków w kraju i Polonię rozsianą po całym świecie. W samym Melbourne odbyły się dwa wydarzenia, upamiętniające ten największy zryw ludności cywilnej w okupowanej przez Niemców Europie. Imprezy artystyczne, zorganizowane po wschodniej (Narre Warren) i zachodniej (Essendon) części aglomeracji Melbourne, pozwoliły zgromadzić wielu członków polskiej społeczności. Dla jednym była to wspaniała lekcja historii. Dla drugich – uczta artystyczna i możliwość spotkania z utalentowanymi, polonijnymi artystami.

Federacja Polskich Organizacji w Wiktorii, Polskie Biuro Opieki Społecznej „PolCare” i Związek Polaków w Melbourne zaprosili Polonię na koncert, który odbył się 3 sierpnia 2024 roku w Bunjil Place Studio, zlokalizowanym w zachodniej dzielnicy Narre Warren. Scenariusz wydarzenia opracowali Tomasz Bartczak, prezes Związku Polaków w Melbourne i zarazem dyrektor artystyczny koncertu oraz dr Bogumiła Żongołowicz, autorka i wykonawczyni narracji oraz MC wydarzenia.

Mottem koncertu był cytat „Tu zęby mamy wilcze i czapki na bakier”, pochodzący z wiersza „Żądamy amunicji” Zbigniewa Jasińskiego ps. „Rudy” – polskiego poety, dziennikarza, Prasowego Sprawozdawcy Wojennego radiostacji AK „Błyskawica”, który w latach 50. XX wieku wyemigrował do Australii.

W półtoragodzinnym, dwuczęściowym programie artystycznym przedstawiono historię Warszawy, która pomimo trudnych dni i wielu zniszczeń odrodziła się jak feniks z popiołów. Warszawę sprzed wojny, beztrosko bawiącą się na kadrach reportażu „Niedziela w Warszawie” (1938) i miasto, które 1 sierpnia 1944 roku stanęło do nierównej walki z niemieckim okupantem.

Bohaterami tamtych dni byli mieszkańcy stolicy, którzy bez wględu wiek, włączali się do walki. Archiwalne nagrania z nasłuchu radia BBC – „Halo, tu mówi Błyskawica…” oraz wiersze „Żądamy amunicji” i „Pieśni o Powstaniu” w recytacji ich autora, Zbigniewa Jasińskiego – przybliżyły uczestnikom wydarzenia emocje i wielką wolę walki, które towarzyszyły Powstańcom. Historie ludności cywilnej i Powstańców, ich poświęcenia, a także zwykłej codzienności, wybrzmiany w piosenkach i wierszach, wspaniale dobranych i zaaranżowanch przez Tomasza Bartczaka. Obraz dopełniały historyczne komentarze Bogumiły Żongołowicz, audiowizualne materiały wyświetlane na ekranie (w tym fragmenty filmów) i niezwykle efektowna scenografia, o którą zadbała Taisa Zielak-Bartczak.

W koncercie w Narre Warren wystąpiła plejada polonijnych artystów z Melbourne i gościnnie Michał Macioch z Sydney. Wokalista zaśpiewał raperską piosenkę „Sierpniowe niebo” (pochodzącą z filmu „Sierpniowe niebo. 63 dni chwały”), „Białą flagę” (z reperuaru Grzegorza Ciechowskiego), a nas bis – „Sen o Warszawie” Czesława Niemena.

Piękne interpretacje wierszy zaprezentowali: Marta Kaczmarek („Psalm powstańczy” Józefy Radzymińskiej), Iwona Staniec („Elegię [o chłopcu]” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego), Jolanta Supel („Testament poległych” Ryszarda Kiersnowskiego) i Tomasz Bartczak („Hymn Śródmieścia” Eugeniusza Żytomierskiego).

Bogumiła Żongołłowicz przeczytała fragment „Dziennika czasu wojny” Zofii Nałkowskiej i wiersz „Sumienie świata” Zbigniewa Jasińskiego ps. „Rudego”. Jako znawczyni życia i działalności Zbigniewa Jasińskiego, przybliżyła widzom historię jego działalności literacko-społecznej i zaangażowania na rzecz promowania prawdziwej historii Polski.

Grażyna Krajewska wraz z aktorami Teatru Prób „Miniatura” zaśpiewali piosenkę „Siekiera, motyka…”, równocześnie prezentując scenkę rodzajową z posiłkiem z kociołka. Grażyna Krajewska wykonała również solowo „Modlitwę Armii Krajowej”.

Sylvia Styczeń wystąpiła z dwoma współczesnymi utworami – „Dziewczyną z granatem” i „Tchnieniem wolności”, nawiązującymi do Powstania Warszawskiego, pochodzącymi z popularnego polskiego serialu „Czas honoru”.

Polski Chór Dziecięco-Młodzieżowy w Melbourne, pod dyrekcją Magdaleny Biadały-Şahingözc, wzruszył widownię wykonaniem dwóch piosenek – „Chłopcy silni jak stal” (ze słowami Józefa Szczepańskiego ps. „Ziutek”) i „Nową Warszawiankę”.

Najmłodszymi wykonawcami wieczoru byli uczniowie Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej w Essendon, którzy pod kierunkiem koordynatorki Beaty Rawdanowicz, wystąpili z dwoma utworami „Marszem Mokotowa” i piosenką „Warszawskie dzieci”. Polonijne dzieci ze szkoły w Essendon swoim występem oddały hołd najmłodszym warszawiakom – Małym Powstańcom.

„Hymn Szarych Szeregów”, „O, panie Boże, ojcze nasz” i „Pałacyk Michla” wykonała 20-osobowa grupa harcerzy i harcerek z Hufca „Podhale” w Melbourne.

Niezwykle ciekawym elementem koncertu był wątek australijski: żołnierza Edwarda Waltera Smitha – który jako jedyny Australijczyk brał bezpośredni udział w Powstaniu Warszawskim, walcząc w rejonie Śródmieścia i biorąc udział w zdobywaniu niemieckiego obozu więziennego na zachodnim brzegu Wisły; oraz lotników z Królewskich Australijskich Sił Powietrznych – biorących udział w zrzutach pomocy i amunicji dla Walczącej Warszawy. Szlagier „Waltzing Matilda”, w wykonaniu Dominika Rawdanowicza i pieśń „Royal Australian Air Force song”, zaśpiewana przez Klarę Rawdanowicz, były symbolicznym hołdem złożonym australijskim rodakom przez polskich artystów.

Klara wykonała również, kończącą koncert, piosenkę „Jest Warszawa” z repertuaru Reginy Pisarek. Towarzysząca piosence projekcja zdjęć współczesnej Warszawy, „klamrowo” zamknęła koncert, ukazując ostateczne zwycięstwo Warszawy i jej mieszkańców.

O oprawę muzyczną koncertu zadbali Tomasz Bartczak (fortepian) i Zespół Kamila Rawdanowicza w składzie: Kamil Rawdanowicz (akordeon/keyboard), Ryan Sherwood (perkusja), Josh Orwal (gitara basowa), Aniela Rawdanowicz (trąbka) i Dominik Rawdanowicz (trąbka).

Po koncercie, na scenie pojawiłą się Eżbieta Dziedzic, prezes Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii, która podziękowała organizatorom i artystom za wspaniały, poruszający występ. Publiczność, licznie zgromadzona na koncercie (obecnych było ponad 200 osób), nagrodziła wykonawców gromkimi brawami. Artystkom wręczono kwiaty, a artystom – butelki wina. Kulminacyjnym momentem wydarzenia była piosenka na bis – „Sen o Warszawie”, którą wspólnie z Michałem Maciochem wykonały wszystkie obecne na scenie osoby. Pamiątkowym zdjęciom nie było końca.

Pytając widzów o wrażenia po koncercie, większość z nich komplementowała różnorodny i wspaniale dobrany repertuar, wysoki poziom artystyczny koncertu i edukacyjny aspekt prezentowanych treści. Wielu widzów odczuło wzruszenie widząc dzieci i młodzież, tak licznie biorących udział w wydarzeniu.

Grzegorz Machnacki, członek Rady Naczelnej Polonii Australijskiej, w swoim wpisie w mediach społecznościowych, podziękował wszystkim artystom, którzy wystąpili w okolicznościowych koncertach w Narre Warren i Essendon. Podkreślił, iż chociaż oba wydarzenia miały różny charakter, łączyła je wspólna pamięć o Powstańcach i mieszkańcach wojennej Warszawy.

Koncertowi towarzyszyły wydarzenia dodatkowe. Wystawa poświęcona Powstaniu Warszawskiemu pt. „Home Army Ex-Soldiers living in Melbourne. Australians’ help the Warsaw Uprising. Australian Airmen”, opracowana w ramach Pilecki Project, którą uczestnicy wydarzenia mogli obejrzeć przed koncertem, w hallu Bunjil Place.

Drugim wydarzeniem była promocja najnowszej płyty „Litania piwnic 1944” Artura Gotza, polskiego aktora i wokalisty, który wielokrotnie koncertował w Australii. Podczas uroczystego lunchu w restauracji Bunjil Place, wyemitowano nagranie Artura Gotza, na którym artysta wita uczestników melbourneńskich obchodów Powstania Warszawskiego i zaprasza do obejrzenia teledysku do piosenki „Ponad nocą” (sł. Tadeusz Gajdy, muz. Artur Gotz). Wiktoriańska Federacja i Biuro Opieki „PolCare” wsparli finansowo wydanie płyty „Litania piwnic 1944”.

Podsumowując: koncert upamiętniający 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego był niezwykle udanym wydarzeniem artystycznym, które podkreśliło przywiązanie Polonii melbourneńskiej do polskiej historii, tradycji niepodległościowej i wartości ważnych dla ludzi, niezależnie od kraju ich pochodzenia. Angażując do udziału w koncercie duże grono artystów indywidualnych, grup artystycznych, uczniów, harcerzy i działaczy organizacji polonijnych, organizatorzy po raz kolejny udowodnili, iż wydarzenia traktujące o polskiej historii mogą być elementem jednoczącym różne pokolenia Polaków i podtrzymującą wspólną pamięć historyczną.

Koncert był rejestrowany, a nagranie z niego zostanie udostępnione szerszej publiczności w najbliższym czasie.

Justyna Tarnowska

Autorem zdjęć, jeśli nie podano inaczej, jest Jacek Laskowski.

Idź do oryginalnego materiału