Nagrania z koncertu Lany Del Rey w Mexico City wzbudziły nie lada sensację w mediach społecznościowych. Z kilku ujęć, wrzuconych niezależnie przez kilka osób, mogliśmy zobaczyć, jak grupa fanów pod sceną przewraca się niczym domino. Natychmiast wokół tego zdarzenia powstały różne, czasem zupełnie absurdalne hipotezy. Wielu internautów dopatrywało się tutaj testów użycia tajemniczej broni.
Fałsz
Więcej o naszym systemie oceniania:W sieci znajdziemy liczne przykłady powyższych narracji. Część osób nie formułowała jednoznacznych wyjaśnień, jednak dopatrywała się tutaj tajemniczego zjawiska. Inne mówiły o fali energii, a niektóre wprost oskarżały rząd o użycie broni energetycznej. Treści te oczywiście trafiły również do Polski, gdzie konta znane z szerzenia teorii spiskowych i fałszywych informacji chętnie je powielały. Nagrania te zyskały tysiące wyświetleń w social mediach.
Źródło: x.comCo stało się podczas koncertu Lany Del Rey?
W rzeczywistości zjawisko, z którym mamy do czynienia, nie jest ani nowe, ani specjalnie zaskakujące. Efekt domina, który możemy zaobserwować na nagraniach, nazywa się postępującym upadkiem tłumu. Nauka zna i dobrze opisuje to zdarzenie już od dawna. Istnieją modele matematyczne pozwalające stworzyć symulacje komputerowe prezentujące, w jaki sposób działa tego typu zjawisko.
Na łamach The Messenger profesor G. Keith Still, specjalista od dynamiki tłumów, następująco podsumował filmy z koncertu Lany Del Rey:
Nazywa się to postępującym upadkiem tłumu, w którym pęd jednej osoby uderzającej w drugą znacznie wzrasta. Myślę, iż wyrażenie ‘efekt domina’ jest całkiem odpowiednie. jeżeli ułożysz kostki domina, jedna z nich może przewrócić inną o wielkości półtora raza większej od niej, po prostu dlatego, iż zamieniasz energię potencjalną w energię kinetyczną. Zmienia się siła. Tak więc bardzo łatwo jest, gdy tłum jest bardzo blisko siebie, faktycznie przewrócić wszystkich jako jedną całość.
Nie ma informacji o poszkodowanych w związku ze zdarzeniem podczas koncertu Lany Del Rey. Niestety, zjawisko to w przeszłości powodowało znacznie poważniejsze konsekwencje. W Danii podczas Roskilde Festival w 2000 roku z powodu postępującego upadku tłumu zginęło 9 osób. Podczas wybuchu paniki w czasie Hadżdżu w Mekce śmierć poniosło prawie 2500 ludzi. Ostatnim tragicznym wydarzeniem tego typu była tragedia w Seulu, gdzie liczba ofiar wyniosła 159.
To niebezpieczne i nieraz tragiczne w skutkach zjawisko wzbudza niepokój wśród osób zajmujących się bezpieczeństwem imprez masowych. Dochodzi do niego, gdy zostanie zachwiana równowaga tłumu poprzez upadek jednej osoby. W ciasnym skupisku napór ludzi się równoważy, dopóki wszyscy stoją. Zaburzenie tej równowagi wywołuje właśnie postępujący upadek tłumu. Ciasne skupiska ludzi przypominają swoją dynamiką model mechaniki płynów. Dlatego też osoba może się przewrócić w wyniku podróżującej przez tłum „fali uderzeniowej” lub z powodu zwykłego potknięcia.
Podsumowanie
Tajemnicze zjawisko z koncertu Lany Del Rey w Meksyku w rzeczywistości nie jest czymś niezwykłym. Postępujący upadek tłumu, który mogliśmy zaobserwować na nagraniach, jest dobrze opisany w nauce. Z racji specyfiki ciasnych skupisk ludzi pewne zachowania tłumów mogą wydawać się nieintuicyjne. Z całą pewnością podczas koncertu Lany Del Rey nie mieliśmy do czynienia z tajemniczą falą energii ani użyciem broni energetycznej, a zjawiskiem, które znamy i jesteśmy w stanie przewidzieć. Warunki do jego wystąpienia zostały spełnione podczas występu wokalistki. Na szczęście obyło się bez osób poważnie poszkodowanych.
Źródła:
The Messenger: https://themessenger.com/entertainment/domino-effect-wave-lana-del-rey-crowd-science-expert-warning
G.K. Still: https://www.gkstill.com/CV/Modelling/CrowdCollapse.html
The Guardian: https://www.theguardian.com/world/2015/oct/03/hajj-crush-how-crowd-disasters-happen-and-how-they-can-be-avoided
Nauka w Polsce: https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C32364%2Cdynamika-tlumow-przypomina-model-mechaniki-plynow.html
AP News: https://apnews.com/general-news-3a42a7733a8b476889bb4b7b3be3560e
