31 lipca 1953 w Zakopanem zmarł Kornel Makuszyński, jeden z bardziej popularnych pisarzy dwudziestolecia międzywojennego, twórca lubianych książek dla dzieci, młodzieży i dorosłych czytelników, a także jeden z – wraz z Marianem Walentynowiczem – pionierów komiksu (seria o przygodach Koziołka Matołka). Od 1 stycznia 2024 roku książki Makuszyńskiego znajdują się w domenie publicznej i stopniowo udostępniamy je na Wolnych Lekturach. Dziś udostępniliśmy dla naszych czytelników i czytelniczek Pannę z mokrą głową — opowieść o niezwykłych przygodach Irenki Borowskiej, szalonej i zarazem uroczej, beztroskiej dziewczyny, której miłość do świata i życia nie zna granic — gdy jednak rzeczywistość rzuca jej prawdziwe wyzwanie, główna bohaterka bez chwili wahania dzielnie stawia mu czoła.
Powieść autorstwa Kornela Makuszyńskiego, po raz pierwszy opublikowana w 1932 roku, przedstawia dorastanie dziewczynki w sielskim na pozór otoczeniu. Wieś, las, rzeka, bliskość z naturą, przyjaźń ze zwierzętami, szczęśliwa rodzina i zwariowane pomysły, wprowadzane w czyn bez chwili zastanowienia — to codzienność tytułowej „panny z mokrą głową”. Tymczasem na horyzoncie jej życia zbierają się potężne chmury…
Irenka od dnia narodzin daje światu do zrozumienia, iż oto pojawiła się na nim osoba niezwykła. Gdy ją poznajemy, mieszka wraz z liczną rodziną i ukochanym psem, Drabem, w białym dworku, położonym w majątku ziemskim rodziców. Dziewczyna płata nieustannie wszystkim figle, a jedyne, co ją trochę smuci, to fakt, iż nie urodziła się chłopcem — co zresztą w niczym nie zmienia jej nieco dzikich obyczajów: wspina się na drzewa i spada z nich, jeździ konno po schodach i drabinie, wszędzie jej pełno; zawsze posiniaczona, podrapana i… szczęśliwa. Doskonale radzi sobie w każdej sytuacji, a swoim optymizmem zaraża krewnych, przyjaciół i nieznajomych, mimo iż wszyscy oni co trochę doprowadzani są niemal do szaleństwa przez wybryki „żywego srebra”, przebranego za śliczną panienkę. Wybaczają jednak Irence z łatwością każdy psikus i uwielbiają dziewczynę bezgranicznie. Ten sielski żywot nie będzie jednak trwać wiecznie… Sytuacja materialna rodziny Borowskich pogarsza się z dnia na dzień, a roztropna dziewczynka stara się pomóc rodzicom, na ile tylko jest w stanie zrobić to dziecko. Gdy jednak dochodzi do tragedii, świat nagle wali się na „mokrą głowę” i Irenka musi wziąć sprawy w swoje małe ręce. Czy uda jej się ocalić siebie i bliskich przed nadciągającą katastrofą?
Kornel Makuszyński buduje kameralny, odrębny świat pogodnej nastolatki i zaprasza doń czytelnika. Prowadzi go przez zakręty życia Irenki, umiejętnie dawkując napięcie i wprowadzając liczne zwroty akcji. Lektura książki wciąga młodego odbiorcę bez reszty. W Pannie z mokrą głową istotną rolę odgrywa także humor, którym autor powieści obdarza wielu spośród jej bohaterów — od Irenki zaczynając, a na jej najbliższym przyjacielu, doktorze Lipieniu, kończąc. Książka wręcz zaraża optymizmem i euforią życia czytelników, którzy od pierwszej do ostatniej strony z zapartym tchem śledzą burzliwe losy „panny z mokrą głową”.
Powieść zdobyła ogromną popularność i doczekała się wielu wydań. Stała się również inspiracją dla powstania w 1994 roku filmu (w reżyserii Kazimierza Tarnasa), na którego podstawie zrealizowano także serial telewizyjny.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Patrycja Leonarczyk, Alicja Pająk, Aleksandra Sekuła, Elżbieta Sekuła.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
