Polskie kino poniosło bolesną stratę, a branża filmowa pożegnała jednego ze swoich najwybitniejszych przedstawicieli młodszego pokolenia. Marcin Ziębiński, reżyser, który przez ponad trzy dekady kształtował oblicze polskiej kinematografii, odszedł w wieku pięćdziesięciu siedmiu lat, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny i niezatarte wspomnienia wśród współpracowników, przyjaciół oraz milionów widzów. Jego nagła śmierć, która nastąpiła siódmego czerwca 2025 roku, zaskoczyła środowisko filmowe i fanów jego twórczości, którzy do ostatnich chwil mieli nadzieję na kolejne dzieła tego utalentowanego artysty.
fot. Warszawa w Pigułce
Informacja o śmierci reżysera została potwierdzona przez jego najbliższą rodzinę ósmego czerwca, wywołując falę żalu i wspomnień w mediach społecznościowych oraz środowisku filmowym. Artysta zmarł zaledwie kilka tygodni przed swoimi pięćdziesiątymi ósmymi urodzinami, które miał obchodzić dwudziestego ósmego sierpnia, co czyni tę stratę jeszcze bardziej dotkliwą dla tych, którzy znali go osobiście i zawodowo. Jego odejście stanowi koniec pewnej epoki w polskim kinie, epoki naznaczonej poszukiwaniem nowych form wyrazu i eksperymentowaniem z konwencjami filmowymi.
Marcin Ziębiński przyszedł na świat dwudziestego ósmego sierpnia 1967 roku w Gdańsku, w rodzinie o głębokich tradycjach artystycznych, które od samego początku kształtowały jego wrażliwość i pasję do sztuki. Jego matką była ceniona aktorka Krystyna Kołodziejczyk, znana szerokiej publiczności z niezapomnianych ról w kultowych produkcjach takich jak serialowy hit lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych oraz popularny film o przygodach sympatycznej rodziny. Ojcem przyszłego reżysera był Andrzej Ziębiński, uznany reżyser teatralny, który zaszczepił w synu miłość do sztuki scenicznej i zrozumienie złożoności procesu twórczego.
Dorastanie w domu przepełnionym dyskusjami o sztuce, literaturze i filmie nie mogło pozostać bez wpływu na młodego Marcina, który już we wczesnych latach wykazywał zainteresowanie światem obrazu i opowiadania historii. Atmosfera intelektualnych rozmów przy rodzinnym stole, obecność wybitnych artystów odwiedzających dom Ziębińskich oraz możliwość obserwowania pracy twórczej z bliska ukształtowały jego artystyczną osobowość i zainspirowały do obrania podobnej ścieżki zawodowej.
Na początku lat dziewięćdziesiątych młody Ziębiński ukończył prestiżowy Wydział Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, jednej z najważniejszych uczelni kształcących filmowców w Europie Środkowej. Studia w łódzkiej filmówce, znanej z wysokiego poziomu nauczania i wymagającego programu, dały mu solidne podstawy teoretyczne oraz praktyczne umiejętności niezbędne do realizacji własnych wizji artystycznych. Już podczas studiów wykazywał się nieprzeciętnym talentem i oryginalnym podejściem do języka filmowego, co zwróciło uwagę wykładowców i kolegów.
Debiut reżyserski Ziębińskiego okazał się strzałem w dziesiątkę, który natychmiast zwrócił uwagę krytyki filmowej i międzynarodowego środowiska kinematograficznego. Film zatytułowany „Kiedy rozum śpi”, będący koprodukcją polsko-francuską, stanowił ambitną próbę stworzenia dzieła artystycznego na wysokim poziomie, które mogłoby konkurować z najlepszymi europejskimi produkcjami tamtego okresu. Obraz ten charakteryzował się dojrzałością warsztatową, która była niezwykła jak na debiutanckie dzieło, oraz głębią psychologiczną, która świadczyła o wrażliwości młodego twórcy na złożoność ludzkiej natury.
Międzynarodowe uznanie dla debiutu Ziębińskiego potwierdziła Nagroda za debiut reżyserski przyznana mu w 1992 roku na prestiżowym Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastian, jednej z najważniejszych imprez kinematograficznych w Europie. To wyróżnienie było szczególnie cenne, ponieważ festival w San Sebastian słynie z wysokiego poziomu artystycznego prezentowanych dzieł oraz wymagającego jury składającego się z uznanych przedstawicieli światowej kinematografii. Nagroda ta otworzyła przed młodym reżyserem drzwi do międzynarodowej kariery i ustanowiła go jako jednego z najzdolniejszych przedstawicieli nowego pokolenia polskich filmowców.
Obsada „Kiedy rozum śpi” była prawdziwą plejadą polskich gwiazd, co świadczyło o zaufaniu, jakim już na początku kariery cieszył się Ziębiński wśród uznanych aktorów. W filmie wystąpili między innymi Wojciech Pszoniak, legendarny artysta znany z niezapomnianych kreacji w kinie polskim i międzynarodowym, Janusz Gajos, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów charakterystycznych, oraz Jan Peszek, ceniony za swoje role teatralne i filmowe. kooperacja z tak doświadczonymi i wymagającymi artystami była dla młodego reżysera nieocenioną szkołą zawodu i potwierdzeniem jego talentu w oczach branży filmowej.
Po spektakularnym sukcesie debiutu kariera Ziębińskiego nabrała znacznego tempa, a sam reżyser zyskał reputację twórcy potrafiącego łączyć artystyczne ambicje z umiejętnością opowiadania historii w sposób angażujący dla szerokiej publiczności. W 1997 roku na ekrany kin wszedł jego kolejny pełnometrażowy film – dramat sensacyjny zatytułowany „Gniew”, który potwierdził, iż jego pierwszy sukces nie był przypadkowy, ale rezultatem rzeczywistego talentu i przemyślanej wizji artystycznej.
„Gniew” okazał się produkcją, która dodatkowo ugruntowała pozycję Ziębińskiego jako reżysera potrafiącego sprawnie poruszać się między różnymi gatunkami filmowymi. W głównych rolach wystąpili Renata Dancewicz, jedna z najwybitniejszych polskich aktorek swojego pokolenia, oraz Artur Żmijewski, ceniony za swoje uniwersalne umiejętności aktorskie i zdolność do kreowania przekonujących postaci. Film ten pokazał, iż Ziębiński potrafi równie skutecznie realizować projekty o charakterze bardziej komercyjnym, nie tracąc przy tym swojej artystycznej integralności.
Między realizacją głównych projektów filmowych Ziębiński nie pozostawał bezczynny, ale angażował się w różnorodne przedsięwzięcia artystyczne, które pozwalały mu eksperymentować z różnymi formami wyrazu i doskonalić swoje umiejętności. Realizował spektakle telewizyjne, które dawały mu możliwość pracy z medium telewizyjnym i eksplorowania jego specyficznych możliwości narracyjnych. Te doświadczenia w telewizji okazały się niezwykle cenne dla jego późniejszej kariery, gdy zajął się realizacją seriali, które stały się jednymi z największych hitów polskiej telewizji.
Szczególną dziedziną jego działalności było tworzenie teledysków dla największych polskich gwiazd, w tym dla legendarnej Kayah, jednej z najważniejszych postaci polskiej sceny muzycznej lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych. Praca nad teledyskami pozwalała Ziębińskiemu eksperymentować z językiem wizualnym, sprawdzać nowe techniki filmowe oraz współpracować z artystami z innych dziedzin, co znacznie wzbogacało jego warsztat reżyserski. Te krótkie formy filmowe stanowiły dla niego swoisty poligon doświadczalny, na którym mógł testować pomysły, które później znajdowały zastosowanie w jego większych projektach.
Prawdziwą popularność wśród masowej publiczności Ziębiński zyskał dzięki realizacji seriali i filmów telewizyjnych, które stały się jednymi z najchętniej oglądanych produkcji w polskiej telewizji. W jego bogatym dorobku znalazły się takie hity jak „Dublerzy”, serial, który zyskał kultowy status wśród widzów i jest do dziś wspominany jako jedna z najlepszych polskich produkcji tego gatunku. Serial ten wyróżniał się inteligentnym scenariuszem, doskonałymi kreacjami aktorskimi oraz precyzyjną reżyserią, która potrafiła łączyć elementy komediowe z poważniejszymi wątkami społecznymi.
„Banksterzy” to kolejna produkcja, która potwierdziła umiejętność Ziębińskiego do tworzenia filmów poruszających aktualne tematy społeczne w sposób zarówno rozrywkowy, jak i refleksyjny. Film ten, podejmujący tematykę korupcji i nadużyć w sektorze finansowym, był szczególnie trafny w czasie swojej premiery i zyskał uznanie zarówno krytyków, jak i publiczności. Reżyser potrafił w nim połączyć krytykę społeczną z dynamiczną narracją, tworząc dzieło, które było jednocześnie pouczające i emocjonujące.
Serial „Ślad” stanowił dowód na versatylność Ziębińskiego jako twórcy, pokazując jego umiejętność pracy z konwencją kryminalno-sensacyjną. Ta długofalowa produkcja telewizyjna zyskała ogromną popularność wśród widzów, którzy docenili profesjonalne podejście do gatunku oraz umiejętność budowania napięcia i intrygujących fabuł. Reżyser potrafił w niej połączyć elementy klasycznego kryminału z współczesnymi problemami społecznymi, tworząc serial, który był zarówno rozrywkowy, jak i społecznie zaangażowany.
„Komisarz Mama” to z kolei produkcja, która pokazała zdolność Ziębińskiego do tworzenia postaci kobiecych o dużej głębi psychologicznej oraz jego umiejętność poruszania tematu łączenia życia zawodowego z obowiązkami rodzinnymi. Serial ten zyskał szczególną popularność wśród widzów, którzy docenili autentyczność przedstawionych problemów oraz mistrzowskie kreacje aktorskie, za które w dużej mierze odpowiadała precyzyjna praca reżyserska.
Wszystkie te produkcje łączyła charakterystyczna dla Ziębińskiego dbałość o szczegóły, umiejętność pracy z aktorami oraz zdolność do tworzenia przekonujących światów przedstawionych. Reżyser był znany z tego, iż potrafił wydobywać z aktorów ich najlepsze strony, tworząc atmosferę na planie, która sprzyjała kreatywności i spontaniczności. Jego filmy i seriale charakteryzowały się również wysokim poziomem technicznym, co świadczyło o jego profesjonalizmie i nieustannym dążeniu do doskonałości warsztatowej.
Praca Ziębińskiego wyróżniała się także umiejętnością łączenia rozrywki z głębszym przesłaniem społecznym lub psychologicznym. Nie zadowalał się tworzeniem produkcji czysto komercyjnych, ale starał się w każdym swoim dziele umieścić elementy, które skłaniały widzów do refleksji nad ważnymi problemami współczesności. Ta zdolność do łączenia walorów rozrywkowych z artystycznymi ambicjami czyniła go jednym z najbardziej szanowanych twórców swojego pokolenia.
Wpływ Ziębińskiego na polską kinematografię i telewizję wykraczał daleko poza jego konkretne dzieła. Jako przedstawiciel pokolenia, które weszło do branży filmowej w okresie transformacji ustrojowej, potrafił znaleźć swoje miejsce w nowej rzeczywistości i przyczynić się do kształtowania nowoczesnego oblicza polskiego kina i telewizji. Jego kariera była świadectwem możliwości, jakie przed polskimi twórcami otworzyły się po 1989 roku, oraz dowodem na to, iż polscy filmowcy potrafią konkurować z najlepszymi produkcjami europejskimi.
Osobowość artystyczna Ziębińskiego charakteryzowała się otwartością na eksperymenty i nieustannym poszukiwaniem nowych form wyrazu. Nie bał się podejmować trudnych tematów ani eksperymentować z konwencjami gatunkowymi, co czyniło jego twórczość świeżą i nieprzewidywalną. Jednocześnie zawsze zachowywał szacunek dla tradycji filmowej i potrafił czerpać inspirację z dorobku mistrzów kina, łącząc klasyczne rozwiązania z nowoczesnymi technikami.
Prywatnie Ziębiński był znany jako człowiek o wielkiej pasji do sztuki, który żył swoją pracą i nieustannie poszukiwał nowych wyzwań twórczych. Współpracownicy wspominają go jako reżysera wymagającego, ale sprawiedliwego, który potrafił stworzyć na planie atmosferę sprzyjającą twórczej pracy. Jego zaangażowanie w każdy projekt było totalne, co przekładało się na wysoką jakość finalnych produktów.
Śmierć Marcina Ziębińskiego stanowi ogromną stratę dla polskiej kultury i kinematografii. Odszedł twórca, który miał jeszcze wiele do powiedzenia i prawdopodobnie najlepsze lata swojej kariery przed sobą. Jego dorobek pozostanie trwałym elementem polskiego dziedzictwa kulturowego, a filmy i seriale, które stworzył, będą przez cały czas oglądane i cenione przez kolejne pokolenia widzów. Pamięć o nim będzie żyła nie tylko w jego dziełach, ale także w sercach wszystkich, którzy mieli szczęście poznać go jako artystę i człowieka.
