W niedzielę, 9 listopada 2025 roku, odsłonięto tablicę pamiątkową upamiętniającą rodzinę Pufal – zaprzysiężonych pracowników Delegatury Rządu na Kraj, którzy w mrocznych czasach niemieckiej okupacji nieśli pomoc ofiarom niemieckich represji, w tym więźniów obozu Potulitz/Lebrechtsdorf. Byli pracownikami nakielskiej fary.
Uroczystość rozpoczęła się mszą się w kościele farnym pw. św. Wawrzyńca. Udział wzięli mieszkańcy Nakła, potomkowie rodziny Pufal, Fundacji Generał Zawackiej w Toruniu, poczty sztandarowe Zakonu Rycerzy Kolumba w Nakle, Hufca ZHP w Nakle oraz Szkoły Podstawowej nr 4 w Nakle im. Armii Krajowej w Nakle nad Notecią, przedstawiciele władz powiatu, gminy Nakło oraz stowarzyszeń patriotycznych.
Przed mszą kustosz Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle Mariusz Gratkowski przedstawił działalność Anastazji, Klemensa oraz ich synów: Zbigniewa i Mariana Pufalów w czasie okupacji. – W sposób heroiczny nieśli pomoc obcym ludziom – ofiarom niemieckich represji. Organizowali żywność, lekarstwa, odzież, przemycali je do obozu w Potulicach. Dzięki ich zaangażowaniu w potulickim obozie zmarło o wiele mniej osób, niż przewidywali Niemcy – podkreślił kustosz Gratkowski. Historyk zwrócił uwagę, iż w okresie PRL-u Pufale musieli ukrywać działalność konspiracyjną, z obawy przed represjami komunistycznymi. W intencji 50 rocznicy śmierci Anastazji Pufal (10.11.1975 r.), kierownik Opieki Społecznej Delegatury Rządu na Kraj, mszę odprawił proboszcz, ks. dr Michał Adamczyk.
Po mszy odbyła się ceremonia odsłonięcia tablicy na budynku parafialnym przy ul. Sądowej 6, gdzie funkcjonowała siedziba tajnej Opieki Społecznej Delegatury Rządu na Kraj, której kierownikiem była Anastazja Pufal. Dyrektor Muzeum Tomasz Pasieka podkreślił fakt, iż przez wiele lat o konspiracji prolondyńskiej nie wypadało mówić, a Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle od kilku lat intensywnie bada ten aspekt.
Aktu odsłonięcia dokonały: wdowa po Marianie Pufalu – Janina oraz jej córka Ewa Pufal-Łukasińska. W imieniu rodziny Ewa Pufal-Łukasińska podziękowała kustoszowi Gratkowskiemu za utrwalenie pamięci przodków a organizatorom za uroczystości.
Na zakończenie odśpiewano Rotę.
Organizatorami byli: Parafia pw. św. Wawrzyńca, Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle nad Notecią, Zakon Rycerzy Kolumba w Nakle i Sekcja Historyczna KŻR LOK w Nakle nad Notecią.
tekst: Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle nad Notecią
zdjęcia: Dariusz Wojciechowski
