Międzynarodowy Dzień Wolnej Prasy ustanowili w 1991 roku Reporterzy bez Granic. Na datę wybrano 20 kwietnia. W 1993 r. Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych wprowadziło Światowy Dzień Wolności Prasy, który pokrywa się z polskim świętem Konstytucji 3 Maja.
Międzynarodowy Dzień Wolnej Prasy odnosi się bezpośrednio do 10. artykułu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Mówi on, iż „Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe.”
Co roku Stowarzyszenie Reporterzy bez Granic publikują ranking wolności prasy.
Podium w roku 2020 w wyżej wspomnianym rankingu zajmują państwa skandynawskie, kolejno Norwegia, Finlandia, Dania. Zaraz za podium znajduje się Szwecja i Holandia. Polska zajęła 62 miejsce wyprzedzając takie kraje jak Argentyna, Grecja czy Japonia. Zestawienie zamykają Erytrea, Turkmenia i na ostatnim 180 miejscu Korea Północna. Informacje te są dostępne na stronie https://rsf.org/en/ranking# .
Mariusz Pujszo i XIV Sukces RokuŚwiatowy Dzień Wolności Prasy został zainicjowany 20 grudnia 1993 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych na dzień 3 Maja, który upamiętnia ,,Deklaracje z Windhoek“.
Konferencja Generalna UNESCO w dokumencie ,,Popieranie wolności prasy na świecie” z 1991 roku uznała wolność oraz niezależność prasy za podstawowy element funkcjonowania każdego społeczeństwa. Deklaracja została ogłoszona na seminarium zorganizowanym przez Stany Zjednoczone oraz UNESCO w Namibii.
Co roku UNESCO podczas obchodów wręcza nagrodę w dziedzinie wolności prasy im. Guillermo Cano osobie najbardziej zasłużonej we wspieraniu wolności dziennikarzy.
W roku 2020 była to Jineth Bedoya Lima z Kolumbii. Jednym z ważnych elementów obchodów jest konferencja, na której gromadzą się przedstawiciele mediów, organizacje które zajmują się wolnością prasy oraz agencje Organizacji Narodów Zjednoczonych. Spotykają się, aby ocenić stan wolności mediów na świecie i szukać rozwiązań problemów. Tematy poruszane na ostatnich konferencjach to m.in. „Media i konflikt zbrojny”, „Wolność mediów dla lepszej przyszłości”, „Kontrolowanie władzy: media, sprawiedliwość i praworządność”. Spotkania odbyły się już w wielu miastach takich jak Londyn, Bogota czy Belgrad.
Obchody święta dążą do niezależności, niezawisłości oraz wolności słowa w mediach całego świata. W wielu krajach to wciąż trudny temat. Dziennikarze są prześladowani oraz cenzurowani przez władze. Często kończy się to do nich więzieniem lub w najgorszym przypadku śmiercią.
W 2003 roku UNESCO utworzyło stronę poświęconą zamordowanym dziennikarzom. Tylko w latach 2006-2016 życie straciło 930 dziennikarzy.
Liczby mówią: Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków„Zabójstwa dziennikarzy, samowolne zatrzymania, tortury, zastraszanie i konfiskata materiałów: te wszystkie czyny karalne muszą być ścigane przez policję” – Domaga się Wolfgang Schulz, członek zarządu niemieckiej komisji UNESCO, będący wykładowcą na katedrze komunikacji i wolności informacji UNESCO w Hamburgu.
Jak zaznacza Wolfgang Schulz coraz większa kontrola przestrzeni publicznej, ataki cybernetyczne, kampanie dezinformacji i zastraszanie stanowią zagrożenie także dla cyfrowego bezpieczeństwa dziennikarzy.
