W Nowym Sączu, we wtorek 21 października 2025 roku, rozpoczął się XI Kongres Kultury Regionów, doroczne spotkanie poświęcone dziedzictwu i tradycji, którego gospodarzem jest Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ.
Uczestników na dziedzińcu nowosądeckiego SOKOŁA powitała koordynator programowa Kongresu – Małgorzata Broda, nawiązując do zwyczaju zwoływania na spotkania dźwiękiem trombit. Następnie oficjalnie ogłosiła hasło tegorocznego wydarzenia: „Zmysły z zamysłem”, zapowiadając tym samym rozpoczęcie nowego cyklu spotkań kongresowych. Tematem przewodnim bieżącej edycji stał się „dotyk”, zarówno w wymiarze fizycznym, jak i metaforycznym, łączącym pokolenia i regionalne dziedzictwo. Głos zabrał także dyrektor MCK SOKÓŁ – Andrzej Zarych, który uroczyście dokonał otwarcia Kongresu. W swoich pierwszych słowach nawiązał on do chłodnego poranka w Nowym Sączu, wyrażając nadzieję, iż inne, cieplejsze i przyjemniejsze znaczenia słowa „dotyk” będą towarzyszyć temu wydarzeniu. Podkreślił również, iż XI edycja Kongresu, dzięki właśnie Małgorzacie Brodzie, będzie początkiem nowej, ciekawej serii oraz, iż XI Kongres odbywa się w szczególnym roku – 50-lecia działalności MCK SOKÓŁ.
Gospodyni wydarzenia, Małgorzata Broda, wróciła na scenę, aby wprowadzić zebranych w centralą ideę programu, koncentrując się na metaforze pulsu – symbolu regularności, równowagi i życia. Przyrównała puls do rytmu natury i egzystencji, który w sferze osobistej oznacza silną więź i wspólnotę. Podkreśliła wagę spotkania stwierdzeniem: „A my dzisiaj przykładamy nasze dłonie do pulsu tradycji wśród ludzi, dla których jest to ważne”. Zdefiniowała tradycję bardzo szeroko – od obyczajów przodków, po małe, codzienne rytuały w rodzinach, które sprawiają, iż „wielka energia, która jest energią dziedzictwa” trwa.
Piotr Gąsienica, zastępca dyrektora MCK SOKÓŁ ds. dziedzictwa kulturowego, odczytał okolicznościowy adres od Iwony Gibas – członka Zarządu Województwa Małopolskiego. Podkreśliła w nim, iż tegoroczna edycja jest wyjątkowa z uwagi na 50-lecie Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ, dziękując jednocześnie dyrekcji i pracownikom instytucji za nieoceniony wkład w coroczną organizację spotkań. Swój list zakończyła życzeniem: „Niech kongresowy ogień na nowo zapłonie w naszych sercach.” Podziękowano także posłance na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej – Urszuli Nowogórskiej za nadesłany list.
Po ceremonii otwarcia wszyscy zebrani przeszli do sali widowiskowej przy akompaniamencie kapeli Krzysztofa Trebuni-Tutki, która „dotykając strun, dotykając instrumentów, tymi melodiami dotknęła naszych serc”.
Już we wnętrzu SOKOŁA przywitano przybyłych gości, m.in.: Urszulę Srokę – kierownik nowosądeckiej delegatury Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, Katarzynę Sadowską-Mazur z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, instytucji patronującej Kongresowi od lat, prof. Józefa Kąsia – cenionego dialektologa i przyjaciela Kongresu oraz Leszka Zegzdę – pomysłodawcę Kongresu.
Kolejnym punktem programu był „oscarowy wieczór” – wyjątkowe, liryczne powitanie łączące słowo i muzykę, którego celem było poruszenie emocji i zbudowanie nastroju na cały Kongres. Wystąpili w nim laureaci „Oskarów folkloru” z rekomendacji MCK SOKÓŁ: poetka Wanda Łomnicka-Dulak, pieśniarka Julia Doszna oraz muzyk-multiinstrumentalista Krzysztof Trebunia-Tutka.
Następnie uczestnicy XI Kongresu Kultury Regionów zostali zaproszeni na niezwykłe wydarzenie muzyczne – koncert zespołu Trebunie-Tutki & Goście. Koncert ten, osadzony mocno w tradycji, ale wzbogacony o współczesne brzmienia, był hołdem złożonym górom i ludziom z nimi związanym – góralom, literatom, taternikom i wszystkim, których połączyła miłość do Tatr. W trakcie wydarzenia tradycyjna kapela podhalańska, której brzmienie tworzyły białe głosy, skrzypce, instrumenty pasterskie (róg, trombita, koza podhalańska), połączyła się z cymbałami, kontrabasem oraz innowacyjną reżyserią dźwięku i live dub mixem (Mario Activator Dziurawiec). Zespół pod wodzą Krzysztofa Trebuni-Tutki stworzył nową jakość muzyki inspirowanej tradycją, zabierając słuchaczy w podróż „po śladach górskich w muzyce”.
Kończąc pierwszy dzień pełen refleksji i artystycznych doznań, uczestnicy XI Kongresu Kultury Regionów udali się na tradycyjne, wspólne spotkanie integracyjne. Wieczór spędzili w Karczmie nad Potokiem w Rytrze, gdzie przy dźwiękach muzyki kapeli Kiborica z Beskidu Sądeckiego i regionalnych potrawach, mieli okazję do swobodnych rozmów i wymiany wrażeń. To spotkanie pozwoliło na zebranie sił przed kolejnym, równie bogatym w wydarzenia dniem Kongresu.
Źródło: MCK Sokół
Fot.: Piotr Droździk
