Krasznahorkai, noblista pesymista. Wspaniale pokazuje rozpad. Ostatnią książkę poświęcił Ukrainie | Kronikarz katastrofy

Zdjęcie: Gyula Czimbal/EPA / PAP


László Krasznahorkai, węgierski pisarz mieszkający w Niemczech, otrzymał Nagrodę Nobla „za fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki”. „Nadal będę przeciwny politycznym działaniom i ideom Viktora Orbána. Pozostanę wolnym pisarzem” – odpowiedział laureat na platformie X, dziękując za gratulacje premierowi Węgier. Pisarz mieszkający od lat w Berlinie (w 2015 r. został laureatem Nagrody Bookera) wielokrotnie krytykował rząd w Budapeszcie. „W dzisiejszych Węgrzech nie ma już żadnej nadziei”, a „demokracja jest bardzo krucha” – mówił. Jego najnowsza książka „An Angel Passed Above Us” rozgrywa się w Ukrainie, przedstawia dwóch mężczyzn w ziemiance, z których jeden opowiada drugiemu bajkę o cudach globalizacji. Kontrast między tą bajką a rzeczywistością, w której żyją umierający mężczyźni, jest bardzo bolesny. Pisarza przeraża stosunek Węgier do wojny. „Na moich oczach toczy się brudna, podła wojna. Świat zaczyna się do tego przyzwyczajać. Ja nie potrafię się do tego przyzwyczaić” – mówił w „The Yale Review”. „Jak kraj może być neutralny, gdy Rosjanie najeżdżają sąsiada? I czyż nie zabijają Ukraińców od prawie trzech lat?”.

Jeszcze w grudniu Czarne zapowiada wydanie nowego zbioru opowiadań Krasznahorkaia „A świat trwa”. Trzy książki, które ukazały się w Polsce: „Szatańskie tango”, „Melancholia sprzeciwu” i „Wojna i wojna” – wszystkie w przekładzie Elżbiety Sobolewskiej – są niedostępne w sprzedaży, a ich ceny na platformach takich jak Allegro biją kolejne rekordy.

„László Krasznahorkai jest wielkim pisarzem epickim w tradycji środkowoeuropejskiej, sięgającej od Kafki po Thomasa Bernharda, charakteryzującej się absurdem i groteskową przesadą” – czytamy w uzasadnieniu literackiego Nobla. Ale Krasznahorkai to też wielki pesymista spod znaku Emila Ciorana.