Kraków pożegnał Elżbietę Penderecką. Pośmiertne odznaczenie od prezydenta Karola Nawrockiego

Kraków pożegnał Elżbietę Penderecką – wybitną mecenas kultury i strażniczkę dorobku Krzysztofa Pendereckiego. Podczas uroczystości w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciech Kolarski przekazał rodzinie pośmiertne odznaczenie – Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.

W sobotnie południe, 8 listopada 2025 roku, w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła przy ul. Grodzkiej odbyło się ostatnie pożegnanie Elżbiety Pendereckiej – wybitnej mecenas kultury, animatorki życia muzycznego i strażniczki dorobku swojego męża, Krzysztofa Pendereckiego. Uroczystości zakończyły się złożeniem urny z prochami Zmarłej w Panteonie Narodowym – w krypcie pod prezbiterium świątyni, obok spoczywającego tam od 2020 roku kompozytora.

W pożegnaniu wzięli udział przedstawiciele świata kultury, nauki i polityki, w tym minister kultury Marta Cienkowska oraz sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski. W imieniu prezydenta Karola Nawrockiego przekazał on rodzinie Zmarłej pośmiertne odznaczenie – Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, przyznany „w uznaniu wybitnych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności w popularyzowaniu kultury muzycznej w Polsce i na świecie”.

Podczas ceremonii Wojciech Kolarski odczytał list od prezydenta Karola Nawrockiego skierowany do uczestników pogrzebu.

„Z głębokim żalem żegnam wszechstronnie utalentowaną i rozmiłowaną w sztuce znakomitą organizatorkę, opiekunkę młodych artystów, osobę wybitnie zasłużoną dla polskiej kultury wysokiej i jej popularyzacji na kilku kontynentach” – napisał prezydent.

W dalszej części listu prezydent podkreślił, iż dorobek Elżbiety Pendereckiej wymyka się prostym podsumowaniom: „Trudno zliczyć i wymienić wszystkie polskie oraz zagraniczne laury, tytuły i odznaczenia, którymi Ją uhonorowano. Trzeba jednak wspomnieć o tej największej nagrodzie, jaką cieszą się jedynie osoby wyjątkowe. Jest nią szczera wdzięczność, szacunek, serdeczna atencja i pamięć okazywane Elżbiecie Pendereckiej przez muzyków i melomanów – zwłaszcza tych, którym dane było poznać Ją bliżej, doświadczyć Jej ujmującego sposobu bycia, kultury ducha, życzliwej uwagi i uczynności”.

Wieczorem poprzedzającym uroczystości, w piątek 7 listopada, w tej samej świątyni odbyła się wieczornica poświęcona pamięci Elżbiety Pendereckiej. Przy urnie z jej prochami zabrzmiała muzyka, której poświęciła życie – muzyka, którą przez dziesięciolecia promowała, wspierała i chroniła.

Elżbieta Penderecka zmarła 31 października 2025 roku w Krakowie, w wieku 78 lat. Urodziła się w tym mieście w 1947 roku. Studiowała fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak jej życie bardzo gwałtownie związało się ze sztuką. Od 1965 roku prowadziła sekretariat Krzysztofa Pendereckiego, z czasem stając się jego najbliższą współpracowniczką, menedżerką i ambasadorką jego twórczości. Przez ponad pół wieku stała u jego boku – zarówno w życiu prywatnym, jak i artystycznym.

Była pomysłodawczynią i organizatorką wielu przedsięwzięć kulturalnych w Polsce i za granicą. Jako prezes Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena stworzyła m.in. Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, który na trwałe wpisał się w kalendarz europejskich wydarzeń muzycznych. W latach 1996–2000 przewodniczyła Radzie Programowej Festiwalu Kraków 2000 – Europejskie Miasto Kultury, a wspólnie z mężem powołała do życia Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach – ośrodek, który do dziś wspiera rozwój młodych muzyków z całego świata.

Zasiadała we władzach międzynarodowych fundacji muzycznych, współpracowała z najważniejszymi instytucjami artystycznymi Europy i była postacią, o której mówiono, iż potrafiła „łączyć artystów i dyplomatów jednym gestem, jednym telefonem, jednym słowem”.

Za swoje zasługi dla kultury została wielokrotnie uhonorowana, m.in. w 2023 roku Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.