Fundamentum nostrae Reipublicae libertas est – stwierdził Jan Zamoyski, przemawiając na sejmie 1605 r. Ostatni Rzymianie, Polacy, stworzyli w „złotym wieku” pierwszej Rzeczpospolitej atrakcyjną alternatywę dla absolutyzmu, ustroju zaistniałego w trakcie stopniowego demontażu monarchij stanowych na zachodzie Europy. Wbrew współczesnemu, uproszczonemu spojrzeniu na historię naszej Ojczyzny należy podkreślić, iż był to stan rzeczy korzystny nie tylko dla szlachty, zwłaszcza tej jej części, która w okresie rewolucji protestanckiej dochowała wierności Kościołowi Świętemu, ale także dla mieszczan, w tym innowierców. Dowodzi tego opublikowany we Wrocławiu w latach potopu szwedzkiego, kiedy Rzeczpospolita zmagała się z najazdem heretyka i uzurpatora z Północy (wspieranym antypolską propagandą), traktat Jana Sachsa pt. De scopo Reipublicæ Polonicæ, adversus Hermannum Conringium, Professorem Helmstadiensem, dissertatio qua simul status Regni Poloniæ novissime describitur.