28 stycznia 2025 roku nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka ukaże się Bitwa pod Maldon – zbiór tekstów autorstwa J.R.R. Tolkiena, którego centrum stanowi przekład słynnego staroangielskiego poematu heroicznego, wzbogacony o niepublikowane dotąd materiały badawcze. Publikacja, opracowana przez cenionego tolkienistę Petera Grybauskasa, jest niezwykle cennym wkładem w zrozumienie spuścizny jednego z największych twórców literatury XX wieku, a także w badania nad literaturą staroangielską.
Historia, która przetrwała wieki
Bitwa pod Maldon miała miejsce w 991 roku nad rzeką Blackwater w Essex, gdzie anglosaski oddział pod dowództwem księcia Beorhtnotha stawił czoła najeźdźcom wikingów. Starcie to stało się symbolem odwagi, wierności i tragicznego heroizmu – wartości, które znalazły wyraz w poemacie staroangielskim o tym samym tytule. Z oryginalnego tekstu przetrwało jedynie 325 wersów, które ukazują przebieg bitwy, dramatyczne wybory bohaterów oraz rozdarcie między dumą a rozsądkiem. J.R.R. Tolkien, badacz literatury staroangielskiej, uważał ten utwór za „ostatni ocalały fragment dawnej angielskiej heroicznej poezji minstreli”.
Znaczenie oryginalnego poematu
Oryginalny poemat Bitwa pod Maldon to unikalny przykład staroangielskiego wiersza aliteracyjnego, który łączy precyzyjny opis wydarzeń historycznych z elementami charakterystycznymi dla literatury heroicznej. Jego bohater, Beorhtnoth, to ucieleśnienie anglosaskich wartości, takich jak odwaga i lojalność wobec władcy, choć jego decyzja o umożliwieniu wikingom przejścia przez groblę jest krytykowana jako akt przesadnej dumy. Pomimo utraty początku i końca tekstu, poemat fascynuje badaczy literatury oraz czytelników, stając się źródłem inspiracji dla Tolkiena w jego własnych pracach literackich, w tym w Władcy Pierścieni.
Dlaczego warto sięgnąć po to wydanie?
Publikacja Tolkiena przygotowana przez Petera Grybauskasa to nie tylko literacka uczta dla fanów autora Władcy Pierścieni, ale również bezcenne źródło wiedzy dla miłośników literatury staroangielskiej. Oprócz tłumaczeń i poematu Powrót Beorhtnotha, książka zawiera szczegółowe komentarze, eseje i analizy, które ukazują, jak głęboko Tolkien czerpał z tradycji literackiej w swojej twórczości. To wydanie to także okazja, by spojrzeć na Tolkiena nie tylko jako twórcę fantastycznych światów, ale także jako wybitnego filologa i interpretatora historii literatury.
Premiera tej wyjątkowej pozycji już w styczniu 2025 roku. To obowiązkowa lektura dla wszystkich, kto chce zgłębić literackie korzenie jednego z największych mistrzów słowa oraz zrozumieć, jak przeszłość kształtowała dzieła, które zachwycają nas po dziś dzień.
