Jaka jest Warszawa Marka Bieńczyka, warszawskiego twórcy 2025?

Czym jest dla Pana to wyróżnienie? Jak czuje się Warszawski Twórca?

Marek Bieńczyk: Czuje się bardzo dobrze, aczkolwiek nieco dziwnie, gdy widzi swoje zdjęcie w metrze tam, gdzie zwykle widzi się młodych przystojnych facetów reklamujących szampony albo aktorów nowego serialu. Nie jest to niemiłe, ale nie przestaje zdumiewać.

Jury w uzasadnieniu wskazało: „ W wielu tekstach Warszawa jest dla niego istotnym punktem odniesienia.” „Rondo Wiatraczna – objawił się jako mitotwórca rodzinnego Grochowa”. Co Pan o tym myśli?

MB: Kiedyś Jerzy Pilch, otrzymując Nagrodę Literacką Gdynia, powiedział "Dziękuję jury za obiektywność". Lepszego żartu nie wymyślę, trudno, bym w czymkolwiek się z jury nie zgadzał. Oczywiście, gdybym przez pół wieku nie mieszkał na Grochowie, książki o Warszawie bym nie napisał, więcej, podejrzewam, iż w ogóle bym nie pisał. Tamto miejsce z jego szczególną topografią i jego szczególnymi mieszkańcami w dużej mierze stworzyło mnie jako pisarza, ukształtowało mój literacki język.

Warszawa. Czy lubi Pan to miasto? Co Pana tu szczególnie zadziwia, inspiruje, przyciąga?

MB: W Warszawie mieszkam od zawsze, więc choćby nie wiem, czy ją lubię czy nie lubię, po prostu wrosłem w nią tak bardzo, iż nią jestem, a ona jest mną. Mówiąc górnolotnie, jest moim przeznaczeniem: na jej obrzeżach się urodziłem, tu mieszkam od zawsze i tu już zostanę do końca. Owszem, uciekałem z niej do innych miast zagranicą czy w kraju, kiedyś może Kraków, nie mówiąc o Paryżu, wydawały mi się o wiele fajniejszymi i bardziej atrakcyjnymi miastami, ale już od dawna nie. W Warszawie lubię najbardziej to, iż tu mieszkam; miałem możliwości zamieszkania w Paryżu, ale nigdy bym się na to nie zdecydował .Więc inaczej: lubię w Warszawie to, iż nigdy nie zdecydowałem się na mieszkanie w innym miejscu. I to jeszcze: z czasem zaczęło mi się podobać, iż przestrzeń warszawska jest kompletnie zwariowana, od czapy, i w związku z tym może przyjmować najprzeróżniejsze formy, jest rodzajem melting pot architektury, w którym miesza się wszystko, co projektantom przyjdzie do głowy. choćby te najgorsze pomysły wtapiają się w wyższą jakość, jaką jest to fascynujące pomieszanie z poplątaniem.

Jakie sytuacje pozwoliły/pozwalają Panu bliżej poznać Warszawę, jej historię i najciekawsze miejsca?

MB: Ojciec, który był warszawiakiem nieprzejednanym, absolutnym, kochał ją tak jak kocha się osobą bliską, zabierał mnie na niekończące się spacery po mieście. Uczył mnie miasta.

Co Pan odkrywa w Warszawie dla siebie i swojej twórczości?

MB: Nie umiem konkretnie odpowiedzieć; niewątpliwie jej topografia, a zwłaszcza topografia Grochowa, na którym żyłem przez pół wieku ukształtowała wydatnie moją wyobraźnię przestrzenną, a przez to sposób patrzenia na ludzi i na własną egzystencję.

Jaką literaturę Pan lubi szczególnie?

MB: Najprościej odpowiedzieć: dobrą. Lubię literaturę literacką, a nie reportażową, mówiąc najkrócej. Lubię książki, w której pojawiają się zdania, jakie sam bym chciał napisać. Zdania, których zazdroszczę autorowi. Lubię literaturę, w której nie wykłada się wszystko kawa na ławę, ale taką, która każe się wielu rzeczy domyślać.

Czy czasami sięga Pan do książek o tematyce warszawskiej? o ile tak, to która jest dla Pana najciekawsza? Czy może była źródłem inspiracji dla Pana twórczości?

MB: Nie sięgam do książek dokumentalnych, historycznych, reportażowych, ale sięgam do książek literackich, w których pojawia się Warszawa. Białoszewski oczywiście, a teraz ci, którzy tu mieszkają lub niedawno jeszcze mieszkali, Marcin Wicha, Andrzej Stasiuk, Paweł Sołtys, Krzysztof Środa, Jacek Leociak. A co do inspiracji, to one jak łaska na pstrym koniu jadą i nie bardzo wiem, skąd przychodzą.

Nad czym Pan aktualnie pracuje literacko?

MB: Tom różnych tekstów, esejów i czegoś na kształt esejów o książkach, o sporcie, o malarstwie, o miłości, o używkach i jeszcze innych rzeczach, także sporo o Warszawie…

Jakie literackie plany ma Warszawski Twórca? Czy są już jakieś pomysły na ewentualne kolejne tytuły?

MB: Tytułów się nie zdradza, tak jak nie zdradza się imienia dziecka, które ma się narodzić - żeby nie zapeszyć. Moim jedynym planem jest pisanie, ale więcej konkretów nie umiem podać. Wiem jedynie, iż ów Warszawski Twórca będzie pisał w Warszawie. tak jak pisał swoje poprzednie książki. Przy oknie z widokiem na ogródek przedszkolny, w centrum miasta. Wczoraj dzieci odgrywały tam przygotowany spektakl. Na mini estradę weszła mała konferansjerka i zapowiedziała: "Zaraz na tej scenie rozegra się przedstawienie". Więc mam nadzieję, iż również na mojej scenie rozegra się jakieś nowe przedstawienie.

Nagrody w poszczególnych kategoriach
Laureatki i laureatów wybrano spośród 739 tytułów. Za najlepsze polskie książki 2024 roku 18. Nagrodę Literacką Warszawy otrzymali: Jul Łyskawa, Antonina Tosiek, Jacek Leociak, Ernesto Gonzales oraz Karolina Lewestam i Mariusz Andryszczyk.

WARSZAWSKI TWÓRCA
Marek Bieńczyk

PROZA
Jul Łyskawa „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”, Wydawnictwo Czarne

POEZJA
Antonina Tosiek „żertwy”, Biuro Literackie

LITERATURA DZIECIĘCA (tekst i ilustracje)
Karolina Lewestam (tekst), Mariusz Andryszczyk (ilustracje) „Strażniczka perły”, Wydawnictwo Agora dla dzieci

KSIĄŻKA O TEMATYCE WARSZAWSKIEJ
Jacek Leociak „Podziemny Muranów”, Wydawnictwo Czarne

KOMIKS I POWIEŚĆ GRAFICZNA
Ernesto Gonzales „Nudne przygody Agaty i Szymona”, Kultura Gniewu

Nagroda Literacka Warszawy to uznane wyróżnienie oraz podpowiedź dla czytelniczek i czytelników, co czytać. Wszystkie tytuły nominowane w tej edycji są dostępne w stołecznych bibliotekach.

Organizator i fundator nagród
Miasto Stołeczne Warszawa

Zapraszamy do śledzenia profilu Nagrody na Facebooku.
Więcej informacji o Nagrodzie na stronie.

Materiał przygotowany przez Pracownię Szumu.