Czytanie książek coraz częściej schodzi na dalszy plan. Nowoczesna technologia góruje nad przestarzałą techniką druku. Książka pojawia się w różnych formach (audiobook, e-book). Są to interesujące rozwiązania, które mogą być alternatywną formą czytelnictwa, ale nie powinny powodować zaniechania czytania tradycyjnych, papierowych książek, zwłaszcza przez dzieci i młodzież.
Zadaniem książki, w tym lektury szkolnej, jest rozwijanie wrażliwości na piękno języka oraz oddziaływanie wychowawcze poprzez kształcenie wrażliwości estetycznej i moralnej dzieci. Czytanie w wieku wczesnoszkolnym zmierza do przygotowania przyszłego samodzielnego czytelnika.
Dlatego tak ważna jest rola nauczyciela, który ma zachęcać do lektury poprzez podejmowanie różnych działań pobudzających ciekawość ucznia. Nauczyciel ma aktywizować i radzić, wyzwalać, wzbudzać oraz inspirować (tak jak sama książka).
W swojej pracy nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej staram się zainteresować dzieci i rozbudzić w nich zamiłowanie do lektury wartościowych książek. W tym roku, pracując z klasą trzecią, zastosowałam nowoczesne metody i techniki pracy z lekturą.
Zawsze na początku zachęcam uczniów do zapoznania się z okładką książki, spisem treści i ilustracjami oraz proszę o przeczytanie informacji umieszczonych na tylnej stronie okładki. Tym samym wzbudzam w nich ciekawość i inspiruję do sięgnięcia po daną książkę.
Zamiast tworzyć zwykłą metryczkę lektury i wypełniać podane karty pracy, staram się, aby uczniowie mogli sami tworzyć swoje wspomnienia o przeczytanej książce. Zawsze mam przygotowane pomoce, jako inspirację, ale to uczniowie ostatecznie decydują, jaki będzie efekt ich pracy.
Przy omawianiu książki O psie, który jeździł koleją skorzystaliśmy z pomysłu „lektury na wieszaku”. Uczniowie zebrali najważniejsze informacje o książce i umieścili je w formie infografik i rysunków na wieszakach, które stały się mobilnym kompendium wiedzy o lekturze [zdjęcie powyżej].
Pracując z lekturą pt. Oto jest Kasia uczniowie wykonali lapbooki, czyli kreatywne, warstwowe książeczki, pozwalające na oryginalne zaprezentowanie informacji na określony temat [zdjęcia poniżej].
Przygotowując uczniów do samodzielnego napisania charakterystyki bohaterki, korzystałam z ich talentów i starałam się angażować wszystkich do wypracowania wspólnych wniosków na temat Kasi. Dziewczynki rysowały postać bohaterki, a chłopcy intensywnie szukali w książce jej cech, które wspólnie wypisaliśmy na tablicy [zdjęcie poniżej].
Fot. archiwum autorkiW trakcie omawiania utworu Barbary Kosmowskiej pt. Dziewczynka z parku moi uczniowie wykonali książeczki techniką leporello [zdjęcia poniżej]. Jest to książka składana w harmonijkę. Otwieranie poszczególnych stron i zarazem zamykanie innych było jak odkrywanie tajemnic (i tak przedstawiam to uczniom, żeby wprowadzić ich w odpowiedni nastrój i zachęcić do poszukiwań wartości danej książki).
Uczniowie musieli wykazać się wiedzą o lekturze oraz kreatywnością, żeby wypełnić kolejne strony harmonijki. I tym razem nie narzucałam treści, które mają znaleźć się w książeczce, chociaż miałam w gotowości materiały pomocnicze i uczniowie zawsze mogli liczyć na moją poradę.
Kolejnym sposobem na omawianie lektury jest „lektura w pudełku”. Uczniowie w trakcie czytania w domu książki Sposób na Elfa wkładali do ozdobionych przez siebie pudełek (np. kartonowych) różne przedmioty kojarzące się im z treścią przeczytanej opowieści. W pudełkach znalazły się m.in. obrazki (rysowane przez dzieci, wycięte z gazet lub wydrukowane), które symbolizowały niektóre przedmioty, oraz sztuczne i naturalne rekwizyty związane z lekturą [zdjęcie poniżej].
Dzięki takiemu zadaniu dzieci nie tylko miały szansę wykazać się pomysłowością oraz udowodnić, iż znają treść książki, ale przede wszystkim trenowały umiejętność argumentowania (opowiadały, dlaczego zdecydowały się na takie, a nie inne drobiazgi).
Przy omawianiu Dzieci z Bullerbyn uczniowie ćwiczyli umiejętność współpracy i wzbogacali przy tym wiedzę na temat bohaterów lektury. W grupach wykonywali rysunek postaci i wypisywali ich cechy charakteru, wyglądu itp. [zdjęcia poniżej]
Przy takim zadaniu warto samemu przydzielić uczniów do grup, tak aby w każdej z nich znalazły się dzieci z różnymi umiejętnościami, np. pięknie rysujące, starannie piszące, potrafiące wyszukiwać informacje w książce itd. Wtedy każda grupa ma większe szanse, żeby pokazać się z jak najlepszej strony, a przecież właśnie o to chodzi, żeby zachęcić i zmotywować, a nie zniechęcić.
Aby inspirować, w szerokim tego słowa znaczeniu, włączałam się z klasą w różne przedsięwzięcia czytelnicze, np. w kwietniu obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci, a w maju świętowaliśmy Dzień Bibliotekarza i Bibliotek. Były to preteksty do wybrania się do szkolnej oraz miejskiej biblioteki w celu zapoznania się z księgozbiorem oraz wypożyczeniem interesujących książek.
Przy omawianiu lektur włączam również wiedzę z innych przedmiotów: matematyczną (np. kodowanie ukrytego obrazka), muzyczną (śpiewanie piosenek związanych z omawianą książką), plastyczną (wykonywanie pracy plastycznej na temat bliski lekturze). Zachęcam również uczniów do udziału w różnych konkursach: czytelniczych, wiedzy o lekturze czy plastycznych. Chodzi o uwieńczenie ich zaangażowania i podniesienie samooceny. Często również sama organizuję takie konkursy.
Moja uczennica zdobyła drugie miejsce w XI Ogólnopolskim Konkursie Plastycznym „Moja ulubiona postać z utworów Marii Konopnickiej”, zorganizowanym przez Szkołę Podstawową nr 15 im. Marii Konopnickiej w Jastrzębiu-Zdroju [zdjęcie poniżej].
Fot. archiwum autorkiPodsumowując, praca z lekturą to nie tylko konieczność przeczytania kolejnej książki, ale także nabywanie nowych umiejętności: współpracy, samodzielności oraz wzbogacanie słownictwa, wiedzy, wyobraźni i empatii.
Praca z książką ma sprawiać przyjemność, a nie być koniecznością.
Marta JURCZYK, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej w Szkole Podstawowej nr 1 w Ełku
TEN ARTYKUŁ POWSTAŁ W RAMACH PROCEDURY AWANSU ZAWODOWEGO. DZIEL SIĘ WIEDZĄ I DOŚWIADCZENIEM Z „KURIEREM”. POMOŻEMY CI W AWANSIE ZAWODOWYM I WSPÓLNIE ZAINSPIRUJEMY INNYCH! SZCZEGÓŁY – TEL. 739 290 210.
