Jak OFF Festival zmieniał się na przestrzeni lat? Coroczne święto dla alternatywy

OFF Festival to jeden z niewielu festiwali, które do swojego line-upu zapraszają głównie wykonawców muzyki alternatywnej. Artur Rojek stworzył bardzo istotny punkt na koncertowej mapie Polski, jednocześnie organizując święto dla fanów dobrej, ale mało znanej muzyki. Jaka jest historia festiwalu i jak rozwijał się on przez wszystkie lata?


W 2006 roku odbyła się pierwsza edycja OFF Festivalu. Miała miejsce na terenie kąpieliska Słupna w Mysłowicach i trwała od 18 do 20 sierpnia. "Nie mamy pojęcia jak robi się festiwale, więc myślimy tylko o zespołach, a nie o wodzie, jedzeniu, noclegach, transporcie, sanitariatach" - twierdził sam Artur Rojek, który wraz z żoną, wpadł na pomysł zorganizowania całego przedsięwzięcia i stał się jego dyrektorem. Organizatorzy postawili na mieszanie muzycznych gatunków i brzmień, dokładając do tego artystów z różnych epok. Mówiąc krótko - stworzyli coś, co może spodobać się każdemu. Zapraszając na festiwal muzyków, którzy wykonują szeroko rozumianą alternatywę, zaczęli łamać schematy. Takie wydarzenia zwykle skupiały popularnych w danym momencie artystów i wielkie gwiazdy pop, których nazwiska przyciągały słuchaczy i zachęcały do kupna biletów. OFF Festival postawił na różnorodność i pokazanie Polsce mniej znanych, a cennych muzyków.Reklama


Podczas pierwszej edycji festiwalu na scenach w Mysłowicach zagrali m.in. Lech Janerka, Maria Peszek, Strachy na Lachy, T.Love, czy Łąki Łan. Specjalnie na wydarzenie reaktywowała się także grupa Lenny Valentino, w której skład wchodzili jedni z największych polskich muzyków (Artur Rojek, Jacek Lachowicz, Maciej Cieślak, Mietall Waluś, Arkady Kowalczyk, Michał Koterba, Bartosz Królikowski, Wojciech Kuderski). Zza granicy przyjechały zespoły Sofa Surfers, White Birch i Bang Gang. W festiwalu uczestniczyło wtedy 10 tysięcy słuchaczy.


W 2007 r. odbyła się kolejna edycja OFF Festiwalu. W sierpniu w Mysłowicach ponownie rozbrzmiewały duże nazwiska sceny alternatywnej. Zagrali polscy artyści, tacy jak: Laoe Che, 19 Wiosen, Kasia Nosowska, Ścianka, Cool Kids of Death. Gwiazdami zza granicy byli Low Frequency in Stereo, Piano Magic, Port Royal, PumaJaw, iLiKETRAiNS oraz Radian.


Organizatorzy festiwalu zapewnili widzom dodatkowe atrakcje. Oprócz koncertów można było zobaczyć pierwszy w Polsce przegląd filmów Wilhelma Sasnala. Część z jego dzieł została poddana nowej interpretacji - zastosowano przy tym oczywiście muzykę. Na OFF Festivalu można było także uczestniczyć w warsztatach, które uczyły, jak założyć własną wytwórnię płytową. Były również namioty z wystawami sztuki współczesnej i takie, w których organizowano spotkania i dyskusje z artystami.
"Świeżość, nowoczesność, szerokie horyzonty - ta impreza przełamuje stereotyp Śląska jako regionu, w którym obumarło życie kulturalne" - napisała Rzeczpospolita w 2007 r., chwaląc OFF Festival za wyznaczanie trendów i przełamywanie barier.
Przez kolejne dwa lata festiwal w dalszym ciągu odbywał się w Mysłowicach. Dopiero piąta edycja przyniosła poważną zmianę. W 2010 r. OFF Festival pierwszy raz odbył się w Katowicach, w Dolinie Trzech Stawów. Wystąpili wtedy m.in. Flaming Lips, Kim Novak, Pogodno, czy Wayne Coyne, który podczas swojego koncertu w nadmuchanej bańce przechadzał się po morzu głów ludzi stojących pod sceną.
W 2011 r. OFF Festival zdobył prestiżową nagrodę European Festival Award. Podczas szóstej i siódmej edycji festiwalu (w 2011 i 2012 r.) zagrało po 80 zespołów z Polski i całego świata - głównie ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, ale też z Francji, czy Szwecji.
Rok 2013 zgromadził na OFF Festivalu blisko stu artystów z różnych zakątków świata. Powstał wtedy wyjątkowy muzyczny projekt. Organizatorzy festiwalu połączyli Mitch & Mitch ze Zbigniewem Wodeckim. Artyści wykonali wspólnie materiał z pierwszej płyty kultowego polskiego wokalisty, która wydana została w 1976 r. Był to jeden z najlepiej przyjętych występów festiwalowych tamtego roku.
W 2014 roku OFF Festival trwał cztery dni i zaczął się klubową imprezą w centrum miasta. Swój DJ set zaprezentował wtedy dyrektor artystyczny festiwalu, Artur Rojek, wraz z Barrym Hoganem z ATP. Na wielkich scenach występowali m.in. Slowdive, The Jesus And Mary Chain, Perfume Genius, czy Glenn Branca. Nie brakowało także wyróżnień - magazyn TIME umieścił OFF Festival na liście 14 najlepszych festiwali muzycznych na świecie.


Dziesiąta, jubileuszowa edycja festiwalu ponownie ściągnęła do Katowic największe nazwiska alternatywy i tłumy wielbicieli tego typu muzyki. OFF Festival zorganizował jednak pewną niespodziankę. Zaczęły odbywać się tzw. Dzikie Koncerty. Każdego dnia na terenie wydarzenia pojawiała się ciężarówka, na której odbywał się koncert nietuzinkowego artysty. W taki sposób wystąpili PRO8L3M, Ho99o9 i Acid Arab. W 2015 r. OFF Festival rozpoczął także współpracę z kultową amerykańską rozgłośnią radiową KEXP. Dzięki temu o niektórych polskich zespołach, takich jak Coals, czy Hańba! dowiedział się cały świat.
W 2016 r. na OFF Festivalu wystąpiły pewne komplikacje. Organizatorzy opisują tę edycję jako "najbardziej pechowy festiwal w ich historii". W Katowicach mieli wystąpić wtedy The Kills, GZA, Anhoni i Zomby, jednak byli zmuszeni odwołać swoje koncerty. Zespół Mudhoney stracił swoje gitary w drodze do Polski, a Masters Musician of Joujouka tradycyjne stroje, potrzebne do występów. Mimo to, festiwal odbył się bez przeszkód, a zespoły, które nie były traktowane jak headlinerzy, doskonale wykorzystały swoją szansę i zachwyciły publiczność.
W 2017 r. miesięcznik Guardian ogłosił, iż OFF Festival znajduje się na liście 10 najlepszych festiwali muzycznych w Europie. Kolejne edycje odbywały się bez przeszkód, aż do 2020 r., kiedy na świecie rozprzestrzeniła się pandemia COVID-19, a festiwal musiał zostać odwołany.
W 2021 r. w dalszym ciągu organizatorzy byli zmuszeni przestrzegać pewnych środków ostrożności. Zamiast obszernego festiwalu, z dużą ilością zagranicznych artystów, zorganizowano OFF Country Club. Był to cykl kameralnych koncertów, podczas których zaprezentowali się m.in. Brodka, Król, Quebonafide oraz Smolik.
2022 r. przywrócił dawną formułę święta muzyki alternatywnej w Katowicach. OFF Festival obchodził 15. rocznicę powstania. Z tej okazji na festiwalowych scenach zaprezentowały się wielkie nazwiska, takie jak Iggy Pop, Bikini Kill, Metronomy, czy Yard Act. W 2023 r. festiwal odwiedzili Slowdive, King Krule, Pusha T, Tamino czy Spiritiualized. Szesnasta edycja była także pretekstem do stworzenia supergrupy Udary, która podczas swojego festiwalowego występu, wykonała piosenki z debiutanckiej płyty The Strokes. W jej skład wchodził m.in. Dawid Podsiadło, co było ogromną niespodzianką dla wielu widzów.


Siedemnasta edycja OFF Festivalu tradycyjnie odbędzie się w Dolinie Trzech Stawów w Katowicach. Będzie trwała od 2 do 4 sierpnia 2024 r. Swoje koncerty potwierdzili już m.in. Grace Jones, Future Islands, Clavish, The Blaze, czy Alice Longyu Gao.
Artur Rojek, dla którego OFF Festival jest jednym z większych przedsięwzięć, przygotowuje line-up każdej edycji w specyficzny sposób. "Zaskoczenie to dla mnie jedno z najważniejszych uczuć, nie tylko w muzyce. Przygotowując line-up jestem w tym kompletnie niebiznesowy. Rządzą mną emocje. Jestem w stanie choćby po kilkunastu taktach zdecydować się na danego artystę czy artystkę" - wyznał w rozmowie z Interia Muzyka. Stawia na swoje subiektywne odczucia i to, czy dany artysta do niego trafia. Dzięki temu co roku powstają wyjątkowe line-upy, z artystami, którzy rozkochują w sobie tłumy publiczności.
Dla OFF Festivalu nie tylko dobra muzyka ma wpływ na społeczeństwo i otaczający nas świat. Jedną z najważniejszych idei, którą wyznają organizatorzy jest promowanie ekologii. Wraz z uczestnikami wydarzenia minimalizują wpływ festiwalu na otaczające środowisko. Korzystają z energii odnawialnej, serwują żywność w strefie gastronomicznej na biodegradowalnych naczyniach oraz starają się segregować śmieci. W 2013 r. OFF Festival został uznany za wydarzenie przyjazne środowisku naturalnemu - przyznano mu międzynarodową nagrodę Green’n’Clean.