Bycie osobą wysoko neurotyczną jest trudne. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z tego, iż ten problem dotyczy właśnie nas. A to on niestety, jak pokazują badania, jest przyczyną naprawdę wielu problemów w życiu: bycie osobą neurotyczną zwiększa ryzyko chorób, problemów w pracy, rozwodu i budowania niesatysfakcjonujących związków. Na czym polega neurotyczność i jak sobie z nią radzić?
Czym jest neurotyczność?
Po jednej stronie jest równowaga emocjonalna, po drugiej neurotyczność. Neurotyczność to jeden z pięciu czynników budujących model osobowości (PMO). Pozostałe czynniki to: ekstrawersja/introwersja, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność.
Neurotyczność to wysoka labilność emocjonalna, łatwość wpadania w różne nastroje, wysoki stres i niepokój, a do tego niska odporność na niepowodzenia. To wahania i niestabilność, nieprzewidywalność, która zaskakuje choćby osobę, której dotyczy, nie wspominając o jej otoczeniu…
Po czym poznać wysoką neurotyczność?
Osoby cechujące się wysoką neurotycznością:
- mają zmienne nastroje (w stopniu ponadprzeciętnym),
- często gnębi je niepokój, strach, lęk,
- mają problem z wysokim poziomem złości, zazdrości, zawiści, poczucia winy,
- są pamiętliwe,
- trudno im wybaczać,
- są mocno wymagające,
- mają tendencję do zamartwiania się,
- są podatne na nastroje depresyjne,
- często czują się samotne,
- mają problem ze zdefiniowaniem siebie, zachowują się tak, jakby ciągle tak naprawdę nie
wiedziały, kim są i próbują „różnych wersji siebie”.
Jednostka neurotyczna to jednostka pełna emocji, wrażliwa, mająca problem z odpuszczeniem.
Co pokazują badania?
Niestety bycie osobą wysoko neurotyczną jest trudne. Zwiększa ryzyko wystąpienia chorób psychicznych i różnych zaburzeń – od fobii, a kończąc na depresji. Niestety może również znacząco wpływać na komfort życia, a także skracać je – poprzez dramatyczne zwiększenie ryzyka wystąpienia chorób serca i zawału.
Neurotyczność zwiększa również ryzyko konfliktów i trudności interpersonalnych.
Szczególnie jeżeli dwie osoby w związku są wysoko neurotyczne, to niemal daje pewność rozstania czy w przypadku małżeństwa rozwodu.
Neurotyczność, z uwagi na trudności w panowaniu nad emocjami i wysoką wybuchowość, nie pomaga również w pracy. Ogranicza wybór pod kątem możliwości wykonywania pewnych obowiązków zawodowych. Jej cechą charakterystyczną jest niska ugodowość, co łatwo sobie wyobrazić, iż znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Zwiększa ryzyko problemów w pracy i ogranicza możliwość swobodnego rozwoju.
Kiedy rozwija się neurotyczność i skąd się bierze?
Najnowsze wyniki badań wskazują, iż bycie osobą neurotyczną to wynik zmian genetycznych.
Niekoniecznie dziedziczenia w prostym rozumieniu. Wystarczy, iż podczas „mieszania” się genów i ich kształtowania w bardzo wczesnym rozwoju embrionalnym zarodek będzie pod wpływem czynników, które wpłyną na ukształtowanie się osobowości wysoko neurotycznej. To jeszcze nie do końca rozumiany przez nas proces. Dość zaskakujący, także pod względem rozwojowym bliźniąt jednojajowych, które mimo posiadania tego samego materiału genetycznego i wychowywania w tej samej rodzinie, mogą być całkowicie różne.
Neurotyczność to kwestia genów i wpływu trudnych do uchwycenia czynników na początku rozwoju.
Ujawnia się ona już w dzieciństwie. Właśnie wtedy, kiedy dziecko ma skłonność do wybuchów, trudnych zachowań, znacznie częściej niż jego rówieśnicy. Badania prowadzone przez lata wykazały, iż dzieci „nerwowe”, często wybuchające złością, były wyjątkowo trudnymi nastolatkami, a w życiu dorosłym miały więcej problemów w życiu zawodowym i osobistym, były bardziej narażone na choroby a także rozstania i rozwody. Badania potwierdziły również, iż z neurotyczności się niestety nie wyrasta.
Czy możemy coś z tym zrobić?
Neurotyczność to składowa osobowości i z tego powodu kilka możemy z nią zrobić. Niestety próby jej „leczenia” są skazane na porażkę. Musimy się pogodzić z większymi wahaniami nastrojów, podatnością na stres, trudnościami z jasnym myśleniem w sytuacjach stresowych i ze skłonnością do wybuchów. Na szczęście możemy nauczyć się z tym żyć. Zwłaszcza jeżeli zrozumiemy, jak destrukcyjny wpływ na nasze
życie może wpływać nasza osobowość.
Podstawa to:
- nauczyć się wyrażać emocje, które kipią w osobie neurotycznej – na przykład za pośrednictwem sztuki, gry na instrumencie, malowania, śpiewania,
- rozładowywać stres aktywnością fizyczną,
- regulować samopoczucie na łonie natury, dużo spacerować, odpoczywać poza domem,
- nauczyć się nieprzenoszenia własnego stresu i frustracji na innych,
- należy zrozumieć, iż jako jednostki o wysokiej neurotyczności jesteśmy często inicjatorami kłótni. Działamy przesadnie i jesteśmy skłonne zrobić z igły widły.
- zrozumienie, iż nasza „trudna osobowość” może nam uniemożliwić budowanie dobrych relacji. Warto doskonalić się w sztuce komunikacji, budowania relacji. Dobrze czytać książki na ten
temat, można rozważyć opcję zapisania się na kurs, - dobrze spotkać się z psychologiem, który nauczy technik radzenia sobie ze stresem.
Bycie osobą neurotyczną jest trudne. Może bowiem znacząco zniechęcać do nas ludzi. Wybuchowość i niestabilność emocjonalna, a do tego niska ugodowość są przyczyną wielu problemów. Z drugiej strony ustawiczna praca nad sobą oraz przekierowanie emocjonalności na tory, na których jest ona zaletą a nie wadą, może pomóc nam żyć dużo stabilniej i spokojniej.
