Nie dawano im szans na powrót, tymczasem z roku na rok ich sprzedaż rośnie, a kupujący są zachwyceni nowymi wydaniami.
Winylowe płyty, niegdyś symbol muzycznej epoki, przeżywają dziś prawdziwy renesans. Choć wydawać by się mogło, iż w dobie streamingu i cyfrowej dystrybucji muzyki, analogowe nośniki odejdą do lamusa, to rzeczywistość jest zupełnie inna. Sprzedaż winyli rośnie z roku na rok, a zainteresowanie nimi przekracza granice pokoleniowe.
Powrót winyli – to prawdziwy renesans czarnych płyt
Jeszcze kilka lat temu winyle były domeną kolekcjonerów i audiofilów, którzy doceniali ich ciepłe brzmienie i specyficzny charakter. Dziś sięgają po nie również młodzi ludzie, którzy odkrywają magię analogowego dźwięku i doceniają fizyczną formę albumu, z jego okładką i tekstami piosenek. Ten powrót do przeszłości jest widoczny w statystykach sprzedaży. W 2023 roku w samych Stanach Zjednoczonych sprzedano ponad 41 milionów płyt winylowych, co stanowiło wzrost o 17% w porównaniu do roku poprzedniego. Co więcej, niektóre raporty sugerowały, iż po raz pierwszy od 1987 roku, winyle przewyższyły sprzedaż płyt CD w 2023 roku.
Globalnie, rynek winyli również dynamicznie się rozwija. W Wielkiej Brytanii w 2023 roku odnotowano 16. z rzędu rok wzrostu sprzedaży, a w pierwszym półroczu 2024 roku sprzedaż wzrosła o 11.7% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, osiągając liczbę 5.9 miliona sprzedanych egzemplarzy. W Niemczech w 2020 roku sprzedano 4.2 miliona płyt winylowych, a we Francji w 2023 roku aż 5.5 miliona. Co ciekawe, w Japonii, gdzie rynek muzyczny jest jednym z największych na świecie, winyle również zyskują na popularności. W 2020 roku sprzedano tam 1.2 miliona płyt, co stanowi dziesięciokrotny wzrost w porównaniu do 2010 roku.
Wzrost sprzedaży winyli jest widoczny również w Polsce. Związek Producentów Audio-Video (ZPAV) odnotował w 2023 roku wzrost sprzedaży winyli o 24% w porównaniu do roku 2022. Przychód ze sprzedaży wyniósł ponad 61.5 miliona złotych, a co siódma sprzedana płyta w Polsce to właśnie winyl. Wśród najpopularniejszych winyli w Polsce w 2023 roku znalazły się albumy takich artystów jak Kult, Myslovitz, Depeche Mode, Dawid Podsiadło i sanah. Ja byłem natomiast wniebowzięty, gdy na rynku ukazały się nowe, specjalne wersje płyt zespołów Hey („Fire), Maanam („Maanam”) i O.N.A. („Modlishka”).
Dlaczego winyle są popularne? Te wydania są unikatowe
Fenomen winyli tkwi w ich unikatowym charakterze. Dźwięk z płyty winylowej jest inny niż ten z cyfrowych nośników – cieplejszy, bardziej organiczny, a na starszych wydaniach obecne są charakterystyczne szumy i trzaski. Winyl to nie tylko nośnik muzyki, ale również przedmiot kolekcjonerski, element wystroju wnętrza i sposób na wyrażenie swojej muzycznej pasji. Wszystko wynika bowiem z tego, jak wydawane są winyle – opakowania, a więc okładki mają nieporównywalnie większy rozmiar niż płyty CD. Bardzo często pojawiają się też wydania specjalne, gdy winyl jest innego koloru niż czarny, a są też wersje wielokolorowe oraz z różnymi wzorami.
Nie zawsze wszystko udaje się zgodnie z planem, bo zakupiony przeze mnie winyl z muzyką z filmu „Pierwszy człowiek”, którą komponował Justin Hurwitz, miał mieć szaro-srebrną barwę i przypominające kratery na Księżycu wzorki, ale ostatecznie płyta była prawie przezroczysta. To pokazuje też, jakim kunsztem muszą się wykazać producenci i tłocznie, by przygotować wydania zgodnie z zamysłem i projektem.
Nie brakuje także płyt z obrazkami lub fotografiami na obydwu stronach. Wiele winyli, w tym muzyka z „Jokera”, były wydawane w przezroczystych opakowaniach, by kupujący mogli na sklepowej półce zobaczyć znajdującą się w środku płytę. Z ostatnich wydań tego typu warto wskazać na wspólny album Snoop Doga i Dr Dre – legend rapu – który w wersji na winylu to wręcz pewna forma podprogowego przekazu, bo zewnętrzna okładka zapowiada dokładnie to, co widzimy na samej płycie. To dość osobliwe uczucie spoglądać na obracający się krążek z takim obrazkiem, podczas słuchania albumu.
Popularność winyli – z czego wynika?
Ten „winylowy renesans” to dowód na to, iż w świecie zdominowanym przez technologię, wciąż jest miejsce na analogowe nośniki i doznania. Winyle oferują coś więcej niż tylko muzykę – to doświadczenie, czasem rytuał, a dla niektórych choćby styl życia, w którym regularnie słucha się muzyki w ten sposób, przegląda własną kolekcję, bierze udział w odsłuchach, wyprzedażach i spotkaniach. W dobie cyfrowej kultury, winyle są też objawem pewnej nostalgii za przeszłością, a ostatni wzrost popularności słuchawek przewodowych czy telefonów komórkowych sprzed ery telefonów pokazują, iż trendy te zataczają coraz szersze kręgi.
Warto również zauważyć, iż rosnąca popularność winyli ma pozytywny wpływ na branżę muzyczną. Wzrost sprzedaży zachęca artystów do wydawania swoich albumów w tym formacie, co przyczynia się do rozwoju rynku i wspiera małe, niezależne wytwórnie płytowe.
