Eurowizja: Belgia na konkursie – Flandria i Walonia

eurowizja.org 10 miesięcy temu

Belgia jest jednym z państw założycielskich Konkursu Piosenki Eurowizji. Państwo zadebiutowało razem z samą Eurowizją w 1956 roku. Wyborem piosenki i reprezentanta zaś zajmują się nadawcy RTBF (waloński) oraz VRT (flamandzki), wymieniający się zadaniem co roku. Postanowiliśmy ich porównać!

W świetle rosnących tendencji niepodległościowych we Flandrii – sprawdzamy, jak podział Belgii na dwa regiony ma się do udziału kraju w Konkursie Piosenki Eurowizji.

Struktura wyboru: dlaczego dwóch nadawców?

Państwo jest w tej chwili jedynym krajem, które posiada aż dwóch nadawców zajmujących się konkursem. Powodem jest to, iż Belgia jest federalną monarchią konstytucyjną, którą podzielono na dwa główne regiony językowe: niderlandzkojęzyczną Flandrię, gdzie nadaje VRT (dawniej NIR, BRT, BRTN), a także francuskojęzyczną Walonię z RTBF (dawniej INR, RTB). Obaj nadawcy w powstali w 1930 (radio) i 1953 (telewizja). Podczas debiutu opiekę nad udziałem sprawowała południowa telewizja, ponieważ północna była zajęta Międzynarodowym Festiwalem Piosenki w Wenecji. Od czasu rotterdamskiego konkursu (2020-21) VRT odpowiada za lata nieparzyste, zaś RTBF parzyste.

Flandria i Walonia: kto lepiej wypada wynikowo?

Jedyne zwycięstwo w 1986 Belgia zawdzięcza walońskiemu nadawcy. Wówczas zorganizowano finał narodowy, który wygrała triumfująca później w Norwegii Sandra Kim. Jej zwycięstwo stało się niedługo tematem sporów. Rok później Eurowizję miały zorganizować obie telewizje, ale pokłóciły się o miejsce koncertu (o czym więcej w dalszej części tekstu). RTBF zapewniło również wszystkie 9 miejsc Belgii w czołowej piątce (1958, 1966, 1978, 1982, 1984, 1986, 2003, 2015, 2017). Flandria z kolei zapewniła 8 razy miejsca w najlepszej dziesiątce. Państwo aż 8 razy zajęło ostatnie miejsce, w tym Flandria aż sześciokrotnie, a Walonia dwukrotnie. Skutkowało to obowiązkowymi pauzami w udziale w 1995, 1997 i 2000.

Sposób wyboru: preselekcje czy wybór wewnętrzny?

W minionym wieku obaj nadawcy praktycznie rok w rok organizowali finał narodowy. Dopiero na początku XXI wieku Walonia wysunęła się na prowadzenie w kwestii wyboru wewnętrznego. Ostatecznie, bilans wygląda następująco: Walonia na 33 udziały (wliczając Eurowizję 2024) poprzez publiczne preselekcje wybrała 23 razy, w tym pięciokrotnie wyłącznie utwór, zaś wybór wewnętrzny padł dziesięciokrotnie. Ostatnie selekcje publiczne poprzez nadawcę RTBF miały miejsce w 2013 roku. Flandria z kolei na 32 udziały głos mieszkańcom i jurorom oddała 28 razy, w tym sześciokrotnie wyłącznie padł tylko wybór piosenki. Na udział z wyborem wewnętrznym zdecydowano się jednak tylko pięciokrotnie (ostatni raz w 2021).

Sprawa języków: niderlandzki, francuski, angielski… czy sztuczny?

W XX wieku zasada była stała: Flandria wysyłała kompozycje w języku niderlandzkim, zaś Walonia we francuskim. Istnieje jednak wyjątek sprzed zniesienia obowiązku śpiewania w językach narodowych w 1999 roku. W latach 1973-1976 zasada również nie istniała. Wówczas, w 1975, z Belgii wysłano mieszankę niderlandzkiego i angielskiego. W 1977, po przywróceniu obowiązku wysyłania utworów w języku narodowym, Belgia (razem z Niemcami) i tak wystawiły kompozycję po angielsku. Wynikało to z faktu, iż ogłoszenie powrotu tego punktu regulaminu pojawiło się po preselekcjach w tych państwach. Stąd Europejska Unia Nadawców odpuściła obu nadawcom zmianę.

Od 1999 co roku – VRT wysyła utwory głównie w uniwersalnym angielskim, a RTBF pokusiło się o francuski w piosenkach w 2000 i 2005. Istnieją także ciekawsze przypadki. Walonia na konkurs w 2003 wybrała wewnętrznie zespół Urban Trad z piosenką Sanomi, która była w całości napisana w języku… sztucznym. Był to pierwszy taki przypadek w historii Konkursu Piosenki Eurowizji. Dało to Belgii wysokie, 2. miejsce. Ten sam krok (ale poprzez publiczny wybór) 5 lat później postanowiła począć Flandria. Jednak Ishtar z O Julissi w fikcyjnym języku zakończyli swój udział na 17. pozycji w półfinale.

Eurowizja 1987: sporna organizacja jedynego konkursu w Belgii

Początkowo konkurs miały zorganizować dwie telewizje. Według informacji z kilku źródeł, miało to dać wizerunek zjednoczonego kraju, jednak do tego nie doszło. Powodem były liczne nieporozumienia przede wszystkim odnośnie miejsca, w którym miał się odbyć koncert. RTBF zaproponowała Pałac Stulecia w Brukseli i lodowisko Coronmeuse w Liège. BRT wyznaczyła panel ekspertów, którzy twierdzili, iż to Antwerpia jest obiektywnie najlepszym wyborem. Francuskojęzyczny nadawca mocno się temu sprzeciwiał. Poprzez prasę, na łamach dziennika Het Laatste Nieuws 6 października 1986, BRT odpowiedziała: jeśli wniosek BRT nie zostanie wzięty pod uwagę, RTBF będzie musiało samo zorganizować konkurs. 10 dni później stacja ogłosiła organizację widowiska w Brukseli, co poskutkowało spełnieniem obietnicy złożonej przez drugiego nadawcę.