Znajdziemy też na liście najbardziej zaskakujący debiut roku, czyli powieść naszego laureata Paszportu POLITYKI Jula Łyskawy „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”, książkę, która nie przypomina niczego, co pisano w Polsce w ostatnich latach. Możemy ją czytać jako powieść o sztuce i jej działaniu, ale też o granicach człowieczeństwa. I książkę laureatki Nagrody Historycznej POLITYKI Anety Prymaki-Oniszk „Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia”.
Nie dziwi też obecność „Wczoraj byłaś zła na zielono” Elizy Kąckiej, która napisała niezwykłą książkę o matce i córce, o podwójnym doświadczeniu inności, o towarzyszeniu i przede wszystkim o próbie zrozumienia innego świata. To manifest innego myślenia, innego umysłu. Udało się Kąckiej pokazać osobność Rudej i poetyckości jej języka.
Esej w natarciu, renesans biografii
Esej jest bardzo silnie reprezentowany w dwudziestce i to pokazuje, iż stał się gatunkiem w natarciu. Cieszy obecność książki Marii Poprzęckiej o starości „Śmierć przed obrazem”. Esejem na pograniczu prozy jest też „Sierpień” Sołtysa i „Rzeka dzieciństwa” Stasiuka. Esej może dziś pomieścić wszystko. Ten gatunek rozszerza się i przybiera coraz ciekawsze formy.
Nie znajdziemy za to wśród nominowanych wielu powieści – tylko dwie poza „Magiczną raną” Doroty Masłowskiej, która jednak wydaje się połączonym zbiorem opowiadań. Można je czytać jako historię o spełnionej apokalipsie albo też o sile fikcji, która ma moc tworzenia zaświatów, choćby z dykty. Masłowska w swoim świetnym stylu pokazuje rozdźwięk między językiem a rzeczywistością, życiem i sztucznym blichtrem, który przykrywa rozpad i śmierć.
Obecność aż trzech bardzo dobrych biografii – Marii Konopnickiej, Konrada Swinarskiego i Róży Luksemburg – pokazuje z kolei, iż biografia jest gatunkiem, który w ostatnich latach przeżywa renesans. I nie podlega wahaniom gatunkowym. Przy kilku książkach możemy się zastanawiać: jaki to gatunek? Czy „Jedenaście” Hanny Krall to reportaż, czy eseistyczny przypis do wielu reportaży? Na liście znajdziemy tylko jeden reportaż historyczny (Anety Prymaki). To może skłonić do zastanowienia nad pozycją tego gatunku, który w ostatnich latach był niewątpliwie dominujący. I jeszcze poezja: tutaj bez zaskoczeń: Tomasz Różycki, Urszula Honek, Mariusz Grzebalski i jeden debiut Soni Nowackiej. Laureatkę lub laureata, który otrzyma 100 tys. zł, poznamy na gali 5 października.
Literacka Nagroda Nike: 20 nominowanych książek
1. Agnieszka Dauksza, „Ludzie nieznaczni”, esej, Karakter
2. Beata Guczalska, „Konrad Swinarski. Biografia ukryta”, biografia, Wydawnictwo Literackie
3. Magdalena Grzebałkowska, „Dezorientacje. Biografia Marii Konopnickiej”, biografia, Wydawnictwo Znak
4. Urszula Honek, „Poltergeist”, poezja, Wydawnictwo Warstwy
5. Mariusz Grzebalski, „Tylko kanarek widział”, poezja, Wydawnictwo Warstwy
6. Ignacy Karpowicz, „Ludzie z nieba”, powieść, Wydawnictwo Literackie
7. Eliza Kącka, „Wczoraj byłaś zła na zielono, esej, Karakter
8. Kora Tea Kowalska, „Patrz pod nogi. O zbieraniu rzeczy”, esej, Karakter
9. Weronika Kostyrko, „Róża Luksemburg. Domem moim jest cały świat”, biografia, Wydawnictwo Marginesy
10. Hanna Krall, „Jedenaście”, reportaż, Wydawnictwo a5
11. Jul Łyskawa, „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”, powieść, Wydawnictwo Czarne
12. Dorota Masłowska, „Magiczna rana”, opowiadania, Karakter
13. Sonia Nowacka, „Saros”, poezja, Convivo
14. Mateusz Pakuła, „Skóra po dziadku”, powieść, Agora
15. Maria Poprzęcka, „Śmierć przed obrazem”, esej, słowo/obraz terytoria
16. Aneta Prymaka-Oniszk, „Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia”, reportaż, Czarne
17. Tomasz Różycki, „Hulanki & Swawole”, poezja, a5
18. Paweł Sołtys, „Sierpień”, esej, Czarne
19. Piotr Sommer, Środki do pielęgnacji chmur, opowiadania, WBiCAK
20. Andrzej Stasiuk, Rzeka dzieciństwa, powieść, Czarne
