Stacja kolejowa Pilchowice Zapora została otwarta w sierpniu 1909 roku. Stanowi część linii kolejowej „Doliny Bobru”, relacji Jelenia Góra- Wleń- Lwówek Śląski. Obiekt jest w stanie agonii.

Kolej Doliny Bobru

W Pilchowicach torowisko ułożono na betonowej półce wspartej od strony jeziora żelbetowymi słupami w kształcie sklepionych łuków. Peron stacji zadaszono wiatą o drewnianej konstrukcji, z której rozciąga się przepiękny widok na Jezioro Pilchowickie oraz na szczyty Karkonoszy. Szczególnie pięknie jest tu wiosną, kiedy robi się ciepło i zielono, po jeziorze pływają żaglówki, a w oddali widać zaśnieżony szczyt Śnieżki.

Stacja Pilchowice Zapora w filmie

Bajkową scenerię stacyjki wielokrotnie wykorzystywali filmowcy. Tu spacerował Stanisław Mikulski z Beatą Tyszkiewicz w filmie Skąpani w ogniu reżyserii Jerzego Pasendorfera. W pobliżu kręcone były ujęcia do kultowego już filmu „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego z Marianem Kociniakiem, (jako Franek Dolas) roli głównej. Dworzec pojawia się także w “Ikonach srebrnego ekranu”.

Plener zdjęciowy

Dworzec kolejowy w Pilchowicach był chętnie wybierany przez młode pary do ślubnych sesji zdjęciowych. Uroczą stacyjkę uwieczniają niemal wszyscy turyści odwiedzający Pilchowice, jezioro, zaporę wodną, czy słynny dziś w całym świecie most kolejowy. Niestety dzisiaj jak większość niewykorzystanej infrastruktury Kolei Doliny Bobru, tak i ta najpiękniej położona w Polsce stacja kolejowa pomału zamienia się w ruinę.

Zabytkowa stacja kolejowa

W wykazie zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, według stanu na wrzesień 2024 roku, pod numerem nr rej.: A/5884/1-3 z 2.08.2013 przez cały czas znajduje się tam zespół stacji kolejowej Pilchowice – Zapora. Całość datowana jest na 1909 rok. W skład zespołu zabytków wchodzą: budynek dworca o konstrukcji szachulcowej wraz z wiatą peronową o konstrukcji drewnianej oraz dom mieszkalny, mur i budynek gospodarczy.

W karcie zabytku zapisano, iż wiata została wykonana w konstrukcji drewnianej z dwoma rzędami słupów podtrzymujących konstrukcję dachu. Zwrócono przy tym uwagę na bogaty detal architektoniczny konstrukcji drewnianej. „Dach wiaty dwuspadowy, pokryty papą na odeskowaniu pełnym. W konstrukcję wiaty „wcina się” frontowa ściana budynku dworca.” – dowiadujemy się z ankiety informacyjnej dla zabytku techniki wykonanej w 1998 roku przez mgr inż. Krzysztofa Madziara. Wówczas specjalista z zakresu marketingu i zarządzania stan obiektu określił, jako dobry.

Skoro obiekt znajduje się w rejestrze zabytków, to znaczy, iż jest pod ścisłą opieką konserwatora zabytków, który nadzoruje jego stan techniczny. Niestety, stacyjka w Pilchowicach, to obraz rozpaczy i zaniedbania.

Zabytkowa stacja w ruinie

O złym stanie technicznym dworca w Pilchowicach pisaliśmy już niejednokrotnie. Obiekt nie przypomina już tej pięknej zabytkowej stacyjki ze starych zdjęć. Zawalona część dachu, odpadające tynki, odpadające elementy drewniane, zabite deskami drzwi, płyty wiórowe i paździerzowe oraz kilogramy farby, które chyba mają coś ukryć, bo raczej nie nadać obiektowi piękna i charakteru. Tak dziś wygląda zabytek, którym powinniśmy się szczycić.

W ostatnim czasie w poczekalni zaczął obrywać się sufit, co sprawiło, iż wejście do niej zostało zabite deskami z tablicą ostrzegającą o zagrożeniu.

Rewitalizacja linii kolejowej do Lwówka Śląskiego

Linia kolejowa 283 od niedawna jest w zarządzie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Marszałek poprzedniej kadencji wydzierżawił ją na 30 lat z planem modernizacji i uruchomienia połączeń. Natomiast sama stacyjka w Pilchowicach przez cały czas pozostaje w rękach PKP, które już ponad rok temu wystawiły na sprzedaż działkę, na której stoi wiata peronowa.

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego zapewnia, iż do uruchomiania i prawidłowego funkcjonowania linii kolejowej, stacyjka w Pilchowicach nie jest im potrzebna i nie są zainteresowani jej kupnem.

Na sprzedaż stacja kolejowa

„Samorząd Województwa przejął od PKP PLK w zarządzanie linię kolejową Jelenia Góra – Lwówek Śląski. Trasa zostanie odbudowana i uruchomiona dla pociągów pasażerskich Kolei Dolnośląskich. Realizacja inwestycji wraz z inwentaryzacją zarządzanej linii, pracami przygotowawczymi, projektowymi oraz adekwatnymi pracami budowlanymi potrwa około dwóch do trzech lat. Dolnośląska Służba Dróg i Kolei, zarządzająca siecią kolejową należącą do samorządu województwa, przygotowuje się do przeprowadzenia prac rewitalizacyjnych na linii. Natomiast obiekt, o którym mowa jest w posiadaniu zarządcy – PKP PLK. Sprzedaż obiektu przez zarządcę nie będzie stanowić przeszkody w pracach rewitalizacyjnych koordynowanych przez DSDiK, dotyczących trasy kolejowej, jak również przyszłej obsługi pasażerskiej w omawianym miejscu.” – zapewnił nas (05.02.2024r.) Michał Nowakowski rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.

Co ciekawe, początkowo, czyli jak informowała redakcja Lwówecki.info w styczniu 2024 roku, obiekt „Pilchowice Zapora, działka nr 331/1 o pow. 0,0247 ha, obr. Pilchowice” wystawiony był za 80 tysięcy złotych. w tej chwili (luty 2025 r.) wartość nieruchomości według PKP wzrosła dwukrotnie. W ogłoszeniu o przetargu widnieje cena orientacyjna 160.000 zł.

Zabytek na sprzedaż

PKP wskazuje w ogłoszeniu, iż zgodnie z zaleceniami pokontrolnymi Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nowy właściciel będzie zobowiązany do podjęcia niezwłocznych działań, do których należy:

• naprawić konstrukcję więźby dachowej wraz z poszycie, – w terminie do 31.05.2024 r.
• przeprowadzić remont elewacji, obejmujący renowację i odtworzeniem zniszczonych oryginalnych materiałów wykończeniowych wraz z przywróceniem oryginalnej kolorystyki – w terminie do 31.05.2025 r.
• przeprowadzić renowację instalacji stolarki drzwiowej i okiennej; w miejscach gdzie aktualnie otwory zamykane są wtórnymi skrzydłami drzwiowymi należy odtworzyć historyczną stolarkę, wzorując się na zachowanych elementach oraz dostępnych przekazach ikonograficznych – w terminie do 31.05.2025r.
• przeprowadzić renowację wszystkich oryginalnych elementów wyposażenia dworca, takich jak przepierzenia, wbudowane ławki, boazeria, posadzki, itp. – w terminie do 31.05.2025 r.

„Wystąpiono do Konserwatora zabytków o wydłużenie terminu wykonania prac remontowych. Przed przystąpieniem do prowadzenia robót budowlanych oraz prac konserwatorskich i restauracyjnych należy uzyskać pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków, po uprzednim uzgodnieniu projektu budowlanego.” – wskazuje PKP.

Czy zamiast zabytkowej, powstanie plastikowa wiata peronowa?

Zabytkowy obiekt przez cały czas niszczeje. Jego gospodarza (Polskie Koleje Państwowe) najwyraźniej „nie stać” na kompleksową modernizację stacyjki i przywrócenie jej dawnej świetności. UMWD nie jest zainteresowany jej kupnem i wskazuje alternatywne lokalizacje przyszłego peronu. A stacja z każdym dniem popada w coraz większą ruinę.

Ktoś mógłby zapytać, gdzie są osoby odpowiedzialne? Gdzie jest nadzór, organy ścigania? Ale w sumie, po co się przejmować? niedługo zabytkowa wiata sama się zawali i w jej miejsce będzie można postawić plastikową, taką „pięknie” komponującą się z otoczeniem pomarańczową wiatę, która z pewnością będzie pojawiała się na wielu zdjęciach promujących region.