Czy film Agnieszki Holland przyniesie Polsce Oscara? Jedno jest pewne: budzi emocje

Franz Kafka – bohater, którego nie sposób uchwycić

To kolejny raz, kiedy Agnieszka Holland wchodzi do oscarowej gry. Tym razem punktem wyjścia stała się postać Franza Kafki, jednego z najbardziej zagadkowych pisarzy XX wieku, którego życie i twórczość od lat fascynują badaczy, twórców filmowych i czytelników na całym świecie. „Franz Kafka” nie jest klasyczną biografią. Holland nie próbuje stworzyć linearnej opowieści od dzieciństwa do śmierci pisarza. Zamiast tego konstruuje film jako mozaikę – pełną luźnych wątków, wspomnień, fragmentów twórczości i scen, które mają oddać atmosferę jego literackiego świata. Kamera nieustannie zmienia perspektywę: raz śledzimy samego Kafkę, raz słyszymy głosy innych postaci, które mówią o nim wprost do kamery. W efekcie bohater wymyka się jednoznacznym kategoriom, podobnie jak jego dzieła. Nie brakuje w filmie odważnych zabiegów formalnych – od animowanych wstawek, przez cytaty z opowiadań, aż po sceny balansujące na granicy jawy i snu. Widz ma poczucie, iż historia nieustannie rozpada się i układa na nowo, co odpowiada specyfice twórczości Kafki. To kino eksperymentalne, które bardziej stawia pytania, niż daje gotowe odpowiedzi.

Oscary i festiwale – droga polskiego filmu

Wybór „Franza Kafki” na polskiego kandydata do Oscara oznacza, iż film stanie w szranki o nominację w kategorii najlepszy film międzynarodowy. To prestiżowe wyróżnienie już na starcie otwiera mu drogę do światowej promocji. Holland ma w tym zakresie spore doświadczenie – jej wcześniejsze filmy, jak „Europa, Europa” czy „W ciemności”, były nagradzane i doceniane na arenie międzynarodowej. Zanim jednak widzowie w Stanach Zjednoczonych zobaczą dzieło Holland, „Franz Kafka” zostanie zaprezentowany na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (22–27 września). Polska premiera kinowa zaplanowana jest na 24 października, co oznacza, iż film trafi na ekrany w idealnym momencie, czyli tuż przed rozpoczęciem intensywnego sezonu nagród. Kafka, autor „Procesu”, „Zamku” czy „Kolonii karnej”, od ponad wieku stanowi inspirację dla kolejnych pokoleń. Jego proza, pełna niepokoju, metafor i egzystencjalnych pytań, stała się punktem odniesienia nie tylko w literaturze, ale także w sztuce, filozofii i kulturze popularnej. Holland snuje historię uniwersalną, poruszając takie wątki jak samotność, relacje z rodzicami czy niemożność pogodzenia się ze światem i samym sobą. Film „Franz Kafka” to więc nie tylko próba sportretowania pisarza, ale także refleksja nad tym, jak dzisiaj odczytujemy jego spuściznę. Obraz wpisuje się w dyskusję o miejscu literatury w świecie przeładowanym informacjami i o tym, jak wielcy twórcy stają się częścią zbiorowej wyobraźni. Jedno jest pewne: nominacja „Franza Kafki” do Oscara sprawiła, iż o polskim kinie znów będzie głośno. Czy film Holland powalczy o złotą statuetkę? Na odpowiedź trzeba poczekać do ogłoszenia listy nominacji, ale już teraz polska produkcja wzbudza zainteresowanie krytyków i kinomanów na całym świecie.