O miano najlepszej książki traktującej o regionie kujawsko-pomorskim walczyło 36 tytułów opublikowanych w ubiegłym roku. Wiemy już, która z opowieści zyskała największe uznanie jury. Werdykt szczególnie ucieszył bydgoskich muzealników, bo to publikacja o stuleciu placówki otrzymała nagrodę.
Nagrody w trzeciej edycji Konkursu na Najlepszą Książkę o Tematyce Regionalnej przyznano we wtorek 26 listopada w gmachu Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. – Tradycje, zwyczaje i opowieści często umykają wielkim narracjom. Dziękuję za tę inicjatywę, za promowanie dziedzictwa naszych małych ojczyzn – mówił podczas uroczystej gali członek zarządu województwa Marek Wojtkowski.
Najważniejszy laur powędrował w ręce Kamila Ściesińskiego, autora książki „100 lat Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (1923-2023)”. Zdobywca Grand Prix jest adiunktem w Dziale Historii Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy (MOB), badaczem dziejów miasta nad Brdą (w szczególności lokalnego muzealnictwa), kuratorem i współkuratorem wystaw oraz współorganizatorem cyklu konferencji naukowych „Bydgostiana”.
Sto lat historii muzeum na kartach książki. „To był zaszczyt, a jednocześnie wyzwanie”
– Chciałbym zadedykować otrzymaną nagrodę wszystkim koleżankom i kolegom z muzeum – bez ich wsparcia nie byłoby szansy na zrealizowanie tej publikacji w krótkim czasie. Pisanie książki o dziejach naszej instytucji było dla mnie wielkim wyróżnieniem, a zarazem wyzwaniem. Cieszy mnie to, iż mogłem włączyć się w badania historyczne poświęcone kulturze bydgoskiej i regionalnej – powiedział laureat konkursu.
W publikacji „100 lat Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (1923-2023)” znajdziemy przekrojowy opis stu lat działalności placówki – począwszy od Muzeum Miejskiego, założonego 5 sierpnia 1923 roku po dzisiejszą placówkę. Pierwszy rozdział opisuje jednak genezę powstania muzeum i gromadzenia zbiorów, co zapoczątkowano jeszcze w okresie zaboru pruskiego. Później Ściesiński opisuje tworzenie i pierwsze lata Muzeum Miejskiego, którego siedziba mieściła się w Zachodniej Pierzei Starego Rynku. Pierwszym dyrektorem był ks. Jan Klein – patron ulicy na fordońskim osiedlu Przylesie.
II wojna światowa rozpoczyna „tułaczkę” zbiorów muzealnych – w 1940 roku Niemcy burzą Zachodnią Pierzeję, pozbawiając Bydgoszcz wielkiego symbolu, ale i siedziby instytucji. Wraz z pogarszającą się sytuacją Wermachtu na froncie wschodnim, okupacyjne władze muzeum zdecydowały o wywiezieniu zabytków poza miasto. Proces trwał od czerwca 1943 do grudnia 1944 roku. Muzealia trafiły m.in. do Łochowic. Po wojnie rozpoczęto odzyskiwanie zbiorów, ale wiele z nich zaginęło bądź zostały zniszczone. Nową siedzibą placówki – już pod nazwą Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego – stał się dawny szpital przy Alei 1 Maja 4 (dziś Gdańska); po pożarze dwóch spichrzów w lutym 1960 roku zbiory muzealne ulokowano też w pozostałych trzech budynkach, będących dziś symbolem miasta.
Ściesiński opisuje szczegółowo funkcjonowanie Muzeum Okręgowego w okresie PRL – początkowo jego dyrektorem był pracujący w nim od początku Kazimierz Borucki, a następnie funkcję te pełnili Zbigniew Czerski i Rajmund Kuczma. Wykorzystując liczne dokumenty i zbiory fotograficzne, autor publikacji opisuje poszerzanie kadry muzeum. Nie brakuje w niej historii romantycznych – w 1953 roku pracownikami Muzeum zostali Albina Bartoszyńska (historyczka sztuki) i archeolog Czesław Potemski, którzy stali się jednymi z najważniejszych osób kształtujących losy placówki i wiedzę o regionie.
– Te osoby, pracujące w instytucji przez wiele lat, połączył później węzeł małżeński, co patrząc na dzieje muzeum nie stanowiło osobliwego wyjątku – pisze Ściesiński. Dodajmy, iż przybyły z Częstochowy Potemski związał się z Bydgoszczą na stałe i stworzył podwaliny bydgoskiej archeologii. W latach 1982 – 1985 był dyrektorem MOB; niestety 12 maja 1986 rok zmarł. Wraz z żoną związali się z osiedlem Bartodzieje, a ich potomkowie odznaczyli się pracą na rzecz miasta w dziedzinie medycyny (syn Jarosław był dyrektorem bydgoskiego pogotowia i lekarzem wojewódzkim – jego córki także związały się z branżą medyczną).
Fragment publikacji Kamila Ściesińskiego – na zdjęciu widoczni trzej dyrektorzy placówki w okresie PRL.
W ocenie jury nagrodzona publikacja to „pełna i kompleksowa monografia bardzo ważnej placówki muzealnej położonej na terenie województwa kujawsko-pomorskiego”. – Książka przybliża początki, rozwój i funkcjonowanie Muzeum Okręgowego Bydgoszczy. W książce wyraźnie zaznaczono wkład kolejnych pokoleń muzealników w rozwój instytucji. Jest to publikacja naukowa oparta o bogaty materiał źródłowy pochodzący z zasobów samego Muzeum oraz z zasobu Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. Książka wyróżnia się staranną, oryginalną i wysmakowaną szatą graficzną – czytamy w uzasadnieniu.
Bydgoscy muzealnicy podkreślają, iż nagroda właśnie dla tej książki, opisującej wydarzenia i życiorysy osób związanych z muzeum, to wspaniałe ukoronowanie obchodzonego w 2023 roku jubileuszu 100-lecia działalności MOB.
– Grand Prix dla Kamila Ściesińskiego jest wielkim wyróżnieniem dla całej społeczności muzeum. Benedyktyńska cierpliwość oraz pasja, z jaką młody historyk i muzealnik zbierał materiały, prowadził kwerendy, a także gromadził wspomnienia, zaowocowała powstaniem wyjątkowej publikacji dotyczącej stu lat dziejów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy i jego znaczenia na kulturalnej mapie naszego województwa oraz kraju. Prace nad książką wsparło grono obecnych i dawnych pracowników MOB. Przygotowywanie naukowych opracowań dotyczących historii naszego miasta i regionu oraz muzealnych zbiorów stanowi jedno z zadań konsekwentnie realizowanych przez muzeum – komentuje Anna Kornelia Jędrzejewska, dyrektorka Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.
@metropoliabydgoska.pl Primark w Bydgoszczy już jest otwarty! Byliście czy dopiero się wybieracie? ???? #bydgoszcz #primark #primarkbydgoszcz #metropoliabydgoska #bydgoszczanie #metropoliabydgoskapl #bydgoszczcity #zielonearkady ♬ YMCA – Village PeopleW bieżącym roku muzealne wydawnictwo opublikowało także książki dotyczące m.in. Skarbu Bydgoskiego, strat wojennych Muzeum Miejskiego, życia artystycznego w międzywojennej Bydgoszczy, sztuki kurdyjskiej czy konferencji „Bydgostiana”.
Organizatorem Konkursu o Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla Najlepszej Książki o Tematyce Regionalnej jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Toruniu i toruński oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, a partnerem i fundatorem nagrody – samorząd województwa kujawsko-pomorskiego.
