Białystok
W piątek (12.09) w białostockim Klubie Ballada otworzy się kolejna odsłona cyklu Witaj w klubie. Wystawa Małgorzaty Lengiewicz i Mateusza Lewczuka Rosną kandele, jupitery w ziemię, kuratorowana przez Juliana Kazberuka, skupi się na roli światła w doświadczeniu przyrody i jej obrazowaniu, a prace artystów, zakorzenione w bliskim kontakcie z naturą, badają emocje związane z jej postrzeganiem. Druga edycja projektu Witaj w klubie, realizowana jest w białostockich klubach osiedlowych od maja do listopada tego roku i koncentruje się na twórczości młodych osób artystycznych pochodzących z Podlasia. Cykl, wędrujący co miesiąc do kolejnych lokalnych przestrzeni, stawia pytania o potencjał klubów osiedlowych jako miejsc prezentacji sztuki współczesnej, a także o relacje twórców z regionem, w którym dorastali.
Mateusz Lewczuk, „Cool Air, Clean Water”, 2025, olej na panelu, 25 x 35 cm, dzięki uprzejmości artysty
Bydgoszcz
W najbliższy piątek wystartuje 21. edycja Mózg Festival (12–20.09), międzynarodowego festiwalu muzyki współczesnej i sztuk wizualnych w Bydgoszczy. Tegoroczna odsłona odbywa się pod hasłem Do Not Forget to Keep Your Mind Clear i obejmie koncerty, performanse, wykłady, filmy i eksperymentalne słuchowiska w Teatrze Polskim, Młynach Rothera, Galerii Miejskiej BWA oraz ikonicznym klubie Mózg. W programie wezmą udział artyści z Polski i zagranicy, m.in. Angela Wai Nok Hui, Tomaž Grom, Anthony Pateras, Jullien Desprez, The Sheperds of Cats, Robert Piotrowicz i MI-EL. Nowością w tegorocznej edycji są trzydniowe warsztaty Preludium poświęcone improwizacji, łączące teorię, praktykę i finałowy koncert.
Gdańsk
W najbliższy weekend (13–14.09) w gdańskim Plenum odbędzie się jesienna edycja targów sztuki i designu Panato. W wydarzeniu uczestniczyć będą twórcy z Polski i zagranicy, pokazujący m.in. malarstwo, rzeźbę, prace graficzne czy ceramiczny, a także projekty z obszaru mody oraz innych dziedzin projektowania. W ramach targów realizowane są także warsztaty prowadzone przez doświadczonych artystów i projektantów, umożliwiające uczestnikom rozwój praktycznych umiejętności i pogłębianie wiedzy artystycznej.
Dla mnie to nie jest festiwal performansu. Rozmowa z Martą Czyż (feat. Waldemar Tatarczuk)
Joanna Glinkowska
Kalisz
W czwartek (11.09) w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina otworzy się wystawa Open Group Powtarzajcie za mną II, kuratorowana przez Martę Czyż. Prezentowana pierwotnie w Pawilonie Polskim na Biennale w Wenecji w ubiegłym roku ekspozycja bazuje na dwóch filmach powstałych w różnych momentach wojny w Ukrainie: w tym z 2022 roku głos zabierają uchodźcy wewnętrzni, którzy uciekli ze wschodniej do zachodniej Ukrainy, w dwa lata późniejszym osoby uchodźcze przebywające na zachodzie Europy i za oceanem. Odtwarzają one zapamiętane dźwięki wojny, a publiczność w formule karaoke może włączyć się w ich odtwarzanie, Odtwarzane przez nich dźwięki wojny publiczność odtwarzać może w formule karaoke.
Sofia Jablonska, „Autoportret”, 1934, fotografia, Bali, dzięki uprzejmości Sofia Yablonska Foundation
Kraków
Od najbliższego piątku (12.09) w Muzeum Narodowym w Krakowie będzie można zobaczyć wystawę Lwowianki, kuratorowaną przez Andrija Bojarova. Ekspozycja koncentruje się na lwowskich artystkach z okresu międzywojnia i uwzględnia traumatyczne doświadczenia II wojny światowej, znajdujące odbicie w indywidualnych doświadczeniach tamtejszych twórczyń, dziś boleśnie uaktualnianych w kontekście rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Wybór prac dokonany przez kuratora ukazuje brak spójnej narracji o lwowskiej historii sztuki, która inaczej rysowana jest z perspektywy polskiej, a inaczej ukraińskiej i żydowskiej. Prezentując różnorodność indywidualnych postaw twórczych artystek, Lwowianki mają jednocześnie ambicję ukazać lwowskie środowisko artystyczne jako wspólnotę.
W Galerii Szaber w sobotę (13.09) otworzy się wystawa Give Me Time to Understand, zorganizowana w ramach wymiany z galerią Sibiř z Brna, kuratorowana przez Maxa Lysáčka. Jej głównym elementem będzie wspólnie tworzony obiekt, rozwijający się w napięciu między odmiennymi językami artystycznymi i podejściami twórczymi Poliny Davydenko, Dominiki Dobiášovej, Barbory Kurtinovej i Šimona Kříža. Procesualny charakter eksplorującej relacje między ciałem, przedmiotem i otoczeniem instalacji sprawia, iż jej ostateczny kształt pozostaje otwarty.
Łódź
W Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, w przestrzeni Galerii Re:Medium, otworzy się w czwartek (11.09) pierwsza w Polsce solowa wystawa Johannesa Rave’a, kuratorowana przez Artura Chrzanowskiego. Balance prezentować będzie głównie prace powstałe podczas rezydencji artysty w ARD Art_Institution w Garden City w Kairze w ubiegłym roku. Wielkoformatowe, barwne akwarele twórcy badają pojęcie równowagi w naturze, ukazując kruchość świata i subtelne napięcia między abstrakcyjnymi plamami barw, tworzącymi delikatne układy balansujące na granicy stabilności.
Poznań
Indywidualną wystawę Adolfo Bimera Life Between zaprezentuje w piątek (12.09) Fundacja Rodriguez. Chilijski artysta wypełni galerię pracami badającymi procesy dehumanizacji ciała, a jednocześnie ukazującymi jego uniwersalny wymiar w kontekście medycyny. Czerpiąc ze swoich doświadczeń związanych z opieką nad chorą matką, Bimer tworzy balansujące między abstrakcją a figuracją prace, które wchodzą w fizyczny dialog z widzem, umożliwiając osobistą refleksję nad biologicznym wymiarem życia i przemijaniem.
Tego samego dnia (12.09) w Łęctwie otworzy się wspólna wystawa Olafa Brzeskiego i Honzy Zamojskiego Braque, kuratorowana przez Hannę Kostołowską. W twórczym, improwizowanym dialogu artyści wypełnią przestrzeń galerii, splatając swoje indywidualne praktyki w konstelację form, znaczeń i skojarzeń. Powstałe w wyniku tego zderzenia prace snuć będą opowieść o mikro marzeniach zamkniętych w ciasnych wnętrzach, próbując w idealny sposób wypełnić zastaną pustkę przestrzeni.
Przemyśl
W ten piątek (12.09) w Przemyślu odbędzie się kolejna edycja projektu Centrum światów jest tutaj, kuratorowanego przez Lilę Kalinowską i Jadwigę Sawicką, tym razem pod hasłem Pauza, zmiana, zdradzającym moment przesilenia. Projekt, realizowany od 2019 roku, w tym roku podejmuje refleksję nad pauzą i zmianą jako strategiami przetrwania w pracy artystycznej. Program otworzy wernisaż wystawy i oprowadzanie kuratorskie w siedzibie stowarzyszenia MOST, po którym odbędą się performanse Pawła Korbusa i duetu nAH!. Następnie w Galerii Sztuki Współczesnej Wojtek Kotwicki zaprezentuje performans muzyczny Disappear. Na wystawie zobaczymy prace m.in. Magdaleny i Ludomira Franczaków, Karoliny Freino, Elżbiety Jabłońskiej i Jadwigi Sawickiej.
Johannes Rave, „Balance in Cairo #36”, dzięki uprzejmości Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi
Radom
W Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” otworzy się w piątek (12.09) solowa wystawa Artura Krajewskiego, kuratorowana przez Mariusza Jończego. Święta Rodzina. Apokryficzne ideogramy podejmuje próbę dekonstrukcji patriarchalnych schematów i redefinicji relacji międzyludzkich. Artysta odwołuje się do archetypicznych motywów „Matek Izraela” i opisuje je dzięki syntetycznego języka bazującego na kontrastowych plamach czerni i żółci. Odwołania do awangardy w wydaniu Malewicza czy Strzemińskiego, a także doświadczeń Keitha Haringa i Jerzego Ryszarda Zielińskiego, pozwalają interpretować kolejne ideogramy na wielu poziomach znaczeniowych.
Warszawa
W środę (10.09) w Galerii Opera otworzy się monograficzna wystawa Krystyny Piotrowskiej Prosto w oczy, podsumowująca pięć dekad pracy artystki. Zobaczymy na niej m.in. pierwsze prace drukowane na tkaninie z roku 1975, kiedy twórczyni obroniła dyplom na poznańskiej PWSSP, malarskie autoportrety oraz portrety nawiązujące do pamięci rodzinnej artystki, w tym wspomnień o rodzinie zaginionej w Zagładzie. Ekspozycja pozwoli przyjrzeć się wieloletnim badaniom Piotrowskiej nad kwestią wiarygodności portretu i autoportretu oraz własną tożsamością.
W piątek (12.09) w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, w przestrzeni ogólnodostępnej galerii na parterze, otworzy się w wystawa Ta planeta jest już zasiedlona, kuratorowana przez Bartolomeo Koczenasza, Cecylię Malik i Mateusza Okońskiego przy współpracy Tomasza Fudali. Ekspozycja prezentować będzie „pływające dzieła sztuki” stworzone przez artystki, artystów oraz kolektywy tworzące społeczność krakowskiego Składu Solnego w ramach corocznej Wodnej Masa Krytycznej, czyli oddolnego święto Wisły, odbywającego się od 2011 roku w formie spływu rzeką na specjalnie przygotowanych tratwach. Ekspozycja przybliżać będzie historię walki o niezależną przestrzeń dla sztuki w Krakowie, społeczność Składu, jej działania edukacyjne i ekologiczne.
Godzina Szumu #102 Cecylia Malik i Bartolomeo Koczenasz o Składzie Solnym
Karolina Plinta; postprodukcja: Izabela Smelczyńska
Tego samego dnia (12.09) swoją działalność zainauguruje nowa galeria, zorganizowana w przestrzeni prywatnego mieszkania na Starym Mokotowie. Pierwsza wystawa w prowadzonym przez Agatę Plater-Zyberk Sezonie, s01e01: Szkic, prezentować będzie prace Tymka Borowskiego, Marty Jabłońskiej, Piotra Kopika i Magdaleny Więcek. Ekspozycja stawia w centrum proces powstawania dzieła, pokazując szkice obok prac ukończonych, by uwidocznić często niewidoczny i intymny charakter pracy artystycznej.
Również w piątek (12.09) na warszawskim Starym i Nowym Mieście odbędzie się trzecia edycja organizowanej przez Muzeum Warszawy Nocy Fotografii. Motywem przewodnim tegorocznej odsłony są Granice miasta / Granice w mieście, a w programie znalazły się wielkoformatowe pokazy w sześciu lokalizacjach, wystawa Jakuba Stanka w Galerii Rynek 30, prezentacje projektów polskich fotografek i fotografów oraz wybór prac z festiwalu Rencontres d’Arles – największego i najstarszego europejskiego festiwalu fotografii. Ważnym akcentem będzie pokaz twórczości brytyjskich artystów, w tym Martina Parra i młodych fotografów związanych z The Photographers’ Gallery, a także rozmowy, spotkania i warsztaty.
Chloe Piene „NÓŻ”, 2025, dzięki uprzejmości Krupa Art Foundation
Wrocław
W Krupa Art Foundation otworzy się w sobotę (13.09) wystawa Ciało. Rozkosz i ból, kuratorowana przez Paulinę Olszewską, prezentująca prace Louise Bourgeois, Barbary Falender, Chloe Piene i Aliny Szapocznikow. Ekspozycja koncentrować się będzie na ciele kobiecym jako przestrzeni przyjemności i cierpienia oraz źródle pamięci, emocji i zmysłów, odnosząc się do osobistych doświadczeń artystek, zarówno tych związanych z erotyką czy macierzyństwem, jak i chorobą, bólem i utratą. W pracach powstałych z wykorzystaniem zarówno klasycznych materiałów rzeźbiarskich, takich jak kamień, jak i eksperymentów z tworzywami sztucznymi i tkaninami, deformacja i fragmentaryczność ciała stają się środkiem do redefinicji pojęcia piękna.
