W tym roku mija 25 lat od mojej „osiemnastki”. W tym roku też jest „osiemnastka” mojej córki. Dlatego z okazji Dnia Dziecka (dorosłego dziecka) i Światowego Dnia Rodziców (oba wypadają 1 czerwca) postanowiłam pomyśleć, co 25 lat temu chciałabym usłyszeć, a nie miał mi tego kto powiedzieć. Nie ze złej woli. Takie były czasy, tacy byli wtedy rodzice, mniej świadomi, mniej się mówiło o wychowaniu, jeszcze mniej o dobrostanie… No nic, nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem – w końcu jakoś sobie poradziłam. Ale swojej córeczce to wszystko powiem. Albo i wydrukuję.
Jeśli masz teraz 18 lat, po prostu daj z siebie wszystko. A przede wszystkim śmiej się, kiedy możesz, przepraszaj, kiedy powinnaś i odpuść sobie to, czego nie możesz zmienić. Życie jest krótkie, ale niesamowite. Miłej podróży!
1. Niech popełnianie błędów będzie nie tylko prawem, ale i obowiązkiem, kiedy jesteś młody
Błędy dają ważne lekcje. Największym błędem, jaki możesz popełnić, jest nierobienie absolutnie niczego, z obawy przed popełnieniem błędu. Nie wahaj się więc zbyt długo – nie wątp w siebie. Pamiętaj, jeżeli nigdy nie zaczniesz działać, nigdy nie będziesz mieć pewności i pozostaniesz w tym samym miejscu na zawsze. W życiu rzadko chodzi o otrzymanie szansy, częściej chodzi o skorzystanie z szansy. Nigdy nie będziesz w 100% pewna, iż to zadziała, ale zawsze możesz być w 100% pewna, iż bezczynność zadziała. W większości przypadków po prostu trzeba działać. I nieważne, jak się to skończy, prawie zawsze kończy się tak, jak powinno. Albo odniesiesz sukces, albo się czegoś nauczysz. Zawsze wygrasz.
2. Nie przejmuj się zbytnio tym, co myślą o tobie inni
W większości przypadków to, co inni ludzie myślą i mówią o tobie, nie ma większego znaczenia. Kiedy miałam 18 lat, pozwoliłam, aby opinie moich rówieśników ze szkoły średniej i wczesnych lat studenckich wpływały na moje decyzje. I czasami odwodziły mnie od idei i celów, w które mocno wierzyłam. Teraz, 25 lat później, wiem, iż to był błąd, zwłaszcza, iż większości z tych osób nie ma już w moim życiu. To, co myślą i mówią o tobie, nie jest aż tak ważne. Ważne jest to, co sama o sobie myślisz.
3. Znajdź pracę, którą lubisz
Gdybym miała udzielić sobie 18-letniej prawdziwej rady dotyczącej kariery, powiedziałabym sobie, abym nie opierała swoich wyborów zawodowych wyłącznie na pomysłach, celach i rekomendacjach innych osób (rodziców!). Powiedziałabym sobie, żebym nie wybierała kierunku studiów tylko dlatego, iż jest popularny lub iż jego absolwenci dobrze zarabiają. Powtarzałabym sobie, iż adekwatny wybór kariery opiera się na jednym zasadniczym punkcie: znalezieniu pracy, którą lubisz i chcesz wykonywać. To w końcu duża część życia! Dopóki pozostaniesz wierna sobie i będziesz kierować się własnymi zainteresowaniami i wartościami, możesz odnieść sukces na swój własny sposób. I, co ważniejsze, nie obudzisz się kilka lat później, pracując w miejscu, którym gardzisz, i zastanawiając się: „Jak, do cholery, mam to robić przez następne 40 lat?”
4. Nawiązuj kontakty, buduj relacje – na studiach i na początku swojej kariery zawodowej
Szefowie. Współpracownicy. Profesorowie. Koledzy z grupy. Członkowie samorządu studenckiego. Studenci z Erasmusa. Doradcy zawodowi. Dziekani. Przyjaciele przyjaciół. Wszyscy! Dlaczego? Profesjonalne sieciowanie. Odkąd ukończyłam studia, pracowałam dla trzech pracodawców, ale rozmowę kwalifikacyjną miałam tylko jedną, na początku drogi zawodowej. Pozostali dwaj pracodawcy zaoferowali mi pracę jeszcze przed formalną rozmową kwalifikacyjną, opierając się wyłącznie na rekomendacjach. Kiedy pracodawcy chcą obsadzić jakieś stanowisko, pierwszą rzeczą, którą robią, jest zapytanie osób, które znają i którym ufają, czy znają kogoś, kto dobrze by sobie na nim poradził.
5. Inwestuj w siebie trochę czasu, energii i pieniędzy każdego dnia
Inwestując w siebie, nigdy nie stracisz, a z biegiem czasu zmienisz trajektorię swojego życia. Im więcej czasu, energii i pieniędzy poświęcisz na zdobycie odpowiedniej wiedzy i doświadczenia, tym większą będziesz mieć kontrolę nad swoim życiem.
6. Miej pomysły i odkrywaj nowe możliwości
Twój naturalny ludzki strach przed porażką i wstydem czasami powstrzymuje cię przed próbowaniem nowych rzeczy. Ale musisz wznieść się ponad te lęki, ponieważ historia twojego życia jest po prostu kulminacją wielu małych, wyjątkowych i czasami mylących doświadczeń. Im więcej masz doświadczeń, tym więcej nowych rozdziałów zostaje napisanych i tym ciekawsza staje się twoja historia. Dlatego gdy jesteś młoda, szukaj jak najwięcej nowych doświadczeń życiowych i pamiętaj, aby dzielić się nimi z osobami, na których ci zależy. Nierobienie tego jest stratą.
7. Skup się na jednym, nie rozpraszaj
Pomyśl w kategoriach karate: czarny pas wydaje się znacznie bardziej imponujący niż brązowy. Ale czy brązowy pas naprawdę wydaje się bardziej imponujący niż czerwony? Nie dla większości ludzi. Pamiętaj, iż społeczeństwo wynosi ekspertów wysoko na piedestał. Ciężka praca ma znaczenie, ale nie wtedy, gdy jest rozproszona na sto różnych kierunków. Dlatego skup się na poznawaniu zawiłości konkretnej niszy zawodowej/biznesowej, a następnie naprawdę ją opanuj.
8. Ludzie nie czytają w myślach, musisz im mówić, o co ci chodzi
Ludzie nigdy nie będą wiedzieli, co czujesz, chyba iż im to powiesz. Twój szef? Tak, on też nie wie, iż liczysz na awans, bo jeszcze mu nie powiedziałaś. Ten uroczy chłopak (lub dziewczyna), z którym jeszcze nie rozmawiałaś, bo jesteś zbyt nieśmiała? Tak, zgadłaś – nie domyślił się, daj mu znak, albo sama zagadaj. W prawdziwym życiu musisz komunikować się z innymi. Często trzeba być tą pierwszą osobą, która zagada.
9. Buduj swoją pewność siebie poprzez swoje działania
Kiedy jesteśmy młodzi, mamy tendencję do marnowania czasu, czekając, aż pojawi się idealna ścieżka. Ale oczywiście nigdy tak się nie dzieje, ponieważ ścieżki wydeptuje się idąc, a nie czekając. I nie, nie powinnaś czuć się pewnie, zanim zrobisz kolejny krok. Wykonanie kolejnego kroku buduje twoją pewność siebie. Pamiętaj, iż nie możesz niczego zmienić ani zrobić żadnego postępu w życiu, tylko siedząc i myśląc o tym. Jest ogromna różnica pomiędzy wiedzą, jak coś zrobić, a faktycznym zrobieniem tego. Wiedza jest w zasadzie bezużyteczna bez codziennych działań.
10. Zaakceptuj i przyjmij zmianę
Niezależnie od tego, czy sytuacja jest teraz dobra, czy zła, ulegnie ona zmianie. To jedyna rzecz, na którą możesz liczyć. Zatem przyjmij zmiany i zdaj sobie sprawę, iż zmiany zachodzą z jakiegoś powodu. Na początku nie zawsze będzie to łatwe i oczywiste, ale ostatecznie w pewnym sensie będzie tego warte. Uświadom sobie też, iż najpotężniejsze i najbardziej praktyczne zmiany zachodzą, gdy zdecydujesz się przejąć kontrolę nad tym, nad czym masz władzę, zamiast stale pragnąć kontroli nad tym, czego nie masz.
11. Zawsze bądź szczera
Jak budować wiarygodność w młodym wieku? To nie czarna magia. Bądź szczera. Dotrzymuj słowa. Mów: przepraszam. Słuchaj. Bądź miła i obecna. Prowadzenie codziennego życia w sposób szczery tworzy długotrwały spokój umysłu, a spokój ducha jest bezcenny w późniejszym życiu.
12. Codziennie siedź samotnie w ciszy przez co najmniej dziesięć minut
Wykorzystaj ten czas na myślenie, planowanie, refleksję i marzenia. Kreatywne i produktywne myślenie rozkwita w samotności i ciszy. W cichej przestrzeni możesz usłyszeć swoje myśli, sięgnąć w głąb siebie i skupić się na ustaleniu, co jest warte twojego czasu i energii, a co nie. Prawdę mówiąc, większość twojego codziennego stresu wynika ze sposobu, w jaki spieszysz się z reakcją, a nie z tego, jakie jest życie. Dostosuj swoją wewnętrzną reakcję, a cały dodatkowy stres zniknie. Wewnętrzny spokój pośród chaosu to supermoc, która pozwala ci skuteczniej skupić się na kilku rzeczach, które naprawdę mają znaczenie. Ale aby to osiągnąć, potrzeba praktyki. Dlatego każdego dnia stwórz dla siebie spokojną przestrzeń i ćwicz.
13. Zadawaj dużo pytań
Największą „przygodą” jest umiejętność zadawania pytań i korzystania z pozyskanej wiedzy. Często w procesie dociekania poszukiwanie jest ważniejsze niż same odpowiedzi. Ponieważ wiele z nich zmienia się i ewoluuje w czasie. Odpowiedzi pochodzą od innych ludzi, ze badań naukowych, a także z intuicji i tzw. mądrości życiowej. Te odpowiedzi – a co ważniejsze, dane, które gromadzisz wraz z nimi – nigdy nie będą miały szansy cię wzbogacić, jeżeli nigdy nie zadasz adekwatnych pytań. Zatem odpowiedzią jest prosty akt codziennego zadawania adekwatnych pytań.
14. Wykorzystuj zasoby, do których masz dostęp
Przeciętny człowiek jest zwykle zdumiony, gdy widzi, iż osoba ze znaczną niepełnosprawnością fizyczną wykazuje intensywne oznaki emocjonalnego szczęścia. Jak ktoś w tak ograniczonym stanie fizycznym może być tak szczęśliwy? Odpowiedź leży w sposobie wykorzystania zasobów, które dany człowiek posiada. Na przykład Stevie Wonder nie widział, więc wykorzystał swój zmysł słuchu i zamienił go w pasję do muzyki, czego dowodem jest teraz 25 nagród Grammy. Zastanów się, jak to się ma do twojego życia i ograniczeń oraz jak możesz wykorzystać zasoby, do których masz dostęp, aby pokonać swoje ograniczenia.
15. Żyj poniżej swoich możliwości
Żyj wygodnie, ale nie wystawnie. Nie wydawaj, aby zaimponować innym. Nie żyj, próbując oszukać siebie, iż bogactwo mierzy się przedmiotami materialnymi. Zarządzaj mądrze swoimi pieniędzmi, tak aby twoje pieniądze nie zarządzały tobą. Zawsze żyj znacznie poniżej swoich możliwości.
16. Okazuj szacunek innym i spraw, aby czuli się dobrze
W życiu i biznesie liczy się nie tyle to, co mówisz, ale to, jak ludzie się przez ciebie czują. Szanuj więc starszych, młodszych i wszystkich pomiędzy. Nie ma granic ani klas, które definiowałyby grupę ludzi zasługujących na szacunek. Traktuj wszystkich z takim samym szacunkiem, jakim darzyłabyś swoją babcię i takim samym poziomem cierpliwości, jaki miałabyś wobec swojego młodszego braciszka. Wspieranie, przewodnictwo i wnoszenie wkładu na rzecz innych ludzi to jedna z największych nagród w życiu. Aby otrzymać, trzeba dać.
17. Wyróżniaj się w robieniu trudnych rzeczy
Zawsze łatwiej powiedzieć, niż zrobić. Jednak aby być szczęśliwym, trzeba robić trudne rzeczy. Rzeczy, których inni nie mogą dla ciebie zrobić. Rzeczy, które cię przerażają. Rzeczy, które czynią różnicę między życiem wypełnionym pustymi obietnicami a życiem wypełnionym wdzięcznością za to, jak daleko zaszłaś. Pamiętaj więc, iż nie ma sensu robić czegoś, czemu nie jesteś w stanie się w pełni poświęcić. Wyróżniaj się w swojej pracy i doskonal się w swoich hobby. Pracuj na opinię osoby charakteryzującej się konsekwencją.
18. Bądź tym, kim się urodziłaś
Podążaj za swoją intuicją… i stopniowo stań się tym, kim się urodziłaś. Niektórzy z nas urodzili się, by być poetami. Niektórzy z nas urodzili się, aby być przedsiębiorcami. Wszyscy urodziliśmy się, aby być lub robić coś, co nas szczególnie porusza. Niezależnie od tego, co zdecydujesz się robić w życiu, lepiej poczuj się, jakbyś na pewnym poziomie urodziła się, aby to robić – lepiej, abyś potrafiła się z tym utożsamić i pokochać to. I cokolwiek robisz, nie marnuj całego życia na spełnianie cudzych marzeń i potrzeb kosztem własnych.
