107. rocznica Niepodległości Polski

Na spotkaniu w dniu 20 listopada 2025 roku Klub Polskiego Seniora z siedzibą w Domu Polskim „Syrena” w Rowville, prowadzony przez Monikę Holda (prezes) i Krystynę Klepacz (zastępca prezesa), podjął starania, aby upamiętnić jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski – 107. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę. 11 listopada 1918 roku to dzień szczególny w naszej historii, gdyż oznacza powrót Polski na mapę Europy po przeszło 123 latach niewoli.

W akademii przygotowanej przez Krystynę Mrozik na scenie „Syreny” wystąpili wokaliści: Stanisław Jakubicki, Grażyna Krajewska, Joanna Bujnowska oraz muzycy: Tomasz Bartczak, Paweł Ustupski, Konrad Olszewski. Repertuar wykonawców był przypomnieniem wielkich wydarzeń z historii tamtych lat i znakomitych osobistości sceny artystycznej, literatury i polityki.

Krystyna Mrozik

Droga do niepodległości była daleka i trudna. Wielu naszych rodaków oddało życie w czasie walk powstańczych. Wielu znalazło się w łagrach na Syberii, a tysiące zostało zmuszonych do emigracji po kolejnych powstaniach. Po zwalczaniu przez Rosjan i Prusaków wszystkiego co polskie, zabranianiu używania języka polskiego, zamykaniu kościołów, konfiskacie mienia, nadszedł rok 1914 i wybuch I wojny światowej. Konflikt zaborców wykorzystał Józef Piłsudski. W Oleandrach pod Krakowem pod jego dowództwem uformowało się wojsko polskie, w tym I Kadrowa, której pieśń marszową zaśpiewał Stanisław Jakubicki. Do najwyższej kadry oficerskiej należeli: Józef Haller, Tadeusz Rozwadowski, Kazimierz Sosnkowski, Władysław Sikorski, Edward Rydz-Śmigły, Władysław Anders.

Józef Piłsudski po objęciu władzy wystosował depeszę do prezydenta Stanów Zjednoczonych i rządów wielu państw o powstaniu niepodległej Polski: „Państwo polskie powstaje z woli całego narodu i opiera się na podstawach demokratycznych. Jestem przekonany, iż potężne demokracje zachodu udzielą swej pomocy i braterskiego poparcia”. Treść depeszy przypomniał Bogdan Płatek.

Inni budowniczowie niepodległej Polski to: Roman Dmowski, Ignacy Daszyński, Wojciech Korfanty, Wincenty Witos, a wśród nich niezwykle piękna postać Ignacy Jan Paderewki – kompozytor, pianista, wybitny mąż stanu, pierwszy premier II Rzeczypospolitej Polskiej, który po latach umierając powiedział: „Wierzcie mi, Polska nigdy nie zginie. Będzie żyć wiecznie, potężna i silna dla nas i całej ludzkości.” Oby jego słowa się spełniły!

Dużą rolę w kształtowaniu tożsamości odradzającego się państwa polskiego odegrał kartograf – Eugeniusz Romer i jego mapy określające granice Polski, które docierały do rządów wielu państw.

Jeszcze w styczniu 1918 roku ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Wilson przemawiając w Kongresie amerykańskim przedstawił 14 punktów określających zakończenie I wojny światowej i w trzynastym punkcie powiedział: „Należy utworzyć niezależne państwo polskie, które będzie zajmować terytoria zamieszkałe przez polską ludność i którym należy zapewnić bezpieczny i swobodny dostęp do morza” – co przypomniał Bogdan Płatek.

Józef Piłsudski – po przejęciu władzy chcąc budować silne państwo polskie – musiał dalej walczyć o zabezpieczenie granic. Największe walki trzeba było stoczyć z najazdem bolszewickim już w roku 1920. Okazało się, iż dwuletnie państwo polskie, ze wsparciem Najświętszej Marii Panny i wiarą przeciwstawiło się sowieckiej potędze – Armii Czerwonej, pięciokrotnie liczniejszej i lepiej uzbrojonej niż nasze polskie wojsko.

Po wygranej bitwie warszawskiej, która zatrzymała napływ komunizmu do Europy, Polska zaczęła się już bez większych przeszkód rozwijać, odradzać w różnych dziedzinach życia niezbędnych do funkcjonowania państwa. Klasykiem, do którego twórczości sięgano był Stanisław Moniuszko – twórca znanych polskich oper: „Straszny dwór”, „Halka”. Paweł Ustupski przy akompaniamencie Konrada Olszewskiego przybliżył utwory Moniuszki.

Pastor Paweł Ustupski

Najbardziej popularnym miejscem, gdzie spontanicznie okazywano euforia z odzyskanej niepodległości była kawiarnia a w niej kabaret, czyli widowisko estradowe obejmujące piosenkę, dowcip, monolog, skecz, tańce. Najpopularniejszy z kabaretów to „Qui, Pro, Quo” (co znaczy nieporozumienie) z gwiazdami takimi jak Hanka Ordonówna ze swoimi piosenkami: „Miłość Ci wszystko wybaczy”, „Na pierwszy znak”. Z jej repertuaru Grażyna Krajewska zaśpiewała piosenkę pt. „Tyle szczęścia w miłości”. Inne gwiazdy kabaretu to Eugeniusz Bodo, Adolf Dymsza, Kazimierz Krukowski, Fryderyk Jaroszy, Pola Negri, Pola Mankiewiczówna.

Grażyna Krajewska i Stanisław Jakubicki

Muzykę z tzw. górnej półki reprezentowali Ludomir Różycki, Feliks Nowowiejski, Kazimierz Sikorski, Stanisław Wachowicz. Z nich najwybitniejszym twórcą był Karol Szymanowski. Ze sceny „Syreny” popłynęły patriotyczne utwory Fryderyka Chopina wykonane przez uznanego polskiego pianistę Konrada Olszewskiego. Muzyka, która rodzi sentyment, pobudza do refleksji i wspomnień – została przyjęta w ciszy i skupieniu.

Konrad Olszewski

Wspaniale w tym czasie rozwijała się polska literatura reprezentowana przez takich pisarzy jak: Stefan Żeromski „Przedwiośnie”, Maria Dąbrowska i jej saga „Noce i dnie”, Zofia Nałkowska z powieścią „Granica”. Poezję tego okresu tworzyli Julian Tuwim, Antoni Słonimski (zwany wirtuozem słowa), Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Leopold Staff. Sztuka dramtyczna reprezentowana była przez Jerzego Szaniawskiego i Stanisława Witkiewicza (pseudonim Witkacy). W ich utworach ukazuje się szary zwykły człowiek.

Swoja prezencją, głosem i kontaktem ze słuchaczami zaskoczyła Joanna Harrak wykonując piosenki „Czerwony pas” i „Jest taki kraj”.

Joanna Harrak

Polska zaczęła intensywnie rozwijać szkolnictwo w takich ośrodkach jak Politechnika Warszawska, Uniwersytet w Krakowie, Instytut Ossolineum we Lwowie oraz uczelnie w Wilnie, Poznaniu i Lublinie.

Rozwijała się flota handlowa i wojskowa, lotnictwo. Odbudowano komunikację, łączność, handel, sadownictwo, pocztę. Powstawały galerie sztuki, teatry, kina. Tę wspaniałą inicjatywę przerwali pazerni sąsiedzi Niemcy i Rosja podpisując pakt Ribbentropa-Mołotowa we wrześniu 1939 roku, tym samym szykując Polsce następne piekło.

Hymn Polski i flaga polska podkreśliła nasz ogromny związek z Polską, nasz patriotyzm tu na antypodach, nasze poparcie dla Prezydenta Polski.

Jadwiga Wawrzyńczak, laureatka wielu Konkursów Poezji Polskich Seniorów, posumowała spotkanie swoim wierszem „Niepodległość”. Stanisław Jakubicki jako niespodziankę wykonał wokalne opracowanie wiersza „Ojczyzna Moja” Marii Konopnickiej.

Swoją obecnością pokazaliśmy, iż sprawa polska jest bliska naszym sercom. Honorowymi gośćmi byli: ks. Marian Szeptak SChr, s. Marietta Marć MChR – duchowa opiekunka Klubu Seniora w Rowville, Honorowy Konsul Generalny RP w Melbourne Andrzej Soszyński z małżonką Urszulą, weterani – członkowie SPK Koła nr 3 w Melbourne oraz Karolina Majewska z grupą seniorów z Wantirna.

Uczestnicy uroczystości

Dołączamy się do podziękowań prezesa Klubu Seniora w Rowville Moniki Hołdy, zastępcy prezesa Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii Teresy Koronczewskiej oraz wiceprezesa SPWD Zygmunta Bielińskiego OAM. Te podziękowania składamy na ręce Krystyny Mrozik, która niestrudzenie już od ponad 15 lat przygotowuje i prowadzi Akademię i jak co roku zaskakuje nowatorstwem przekazywanych informacji. Dziękujemy wykonawcom i artystom, którzy od wielu lat dzielą się z publicznością swoimi talentami.

Niech 11 listopada będzie dla nas Polaków, niezależnie w jaki zakątek świata zaniosły nas losy, dniem ważnym, dniem lekcji historii, ostrzeżeniem i przestrogą, dniem wdzięczności!

Artykuł opracowany przez Małgorzatę Moszczyńską na podstawie skryptu Krystyny Mrozik.

Zdjęcie tytułowe: Jadwiga Wawrzyńczak czyta swój wiersz na tle flagi Polski trzymanej przez członków SPK Koła nr 3 w Melbourne.
Zdjęcia: Małgorzata Moszczyńska